''Κοντορεβυθούληδες'' - Αξίζει να διαβάσετε το θαυμάσιο άρθρο του Δημήτρη Ποταμιάνου

του Δημήτρη Ποταμιάνου

Μεταφράζω από το εμπνευσμένο πολύ πρόσφατο δοκίμιο του Γάλλου επιστημολόγου Μichel Serres, La petite poucette (H κοντορεβιθούλα).

«Εγκώμιο των δικτύων»

«Στο σημείο αυτό ακριβώς η Κοντορεβιθούλα στρέφεται ερωτηματικά προς τους γονείς της: Με αποπαίρνετε για τον εγωισμό μου, αλλά ποιός μου τον συνέστησε; Για τον ατομισμό μου, αλλά ποιός μου τον δίδαξε; Εσείς οι ίδιοι, καταφέρατε ποτέ να τα βρείτε με τους άλλους; Ανίκανοι να ζήσετε σαν ζευγάρια, ζητάτε διαζύγια, χωρίζετε. Μάθατε άραγε ποτέ πώς γεννιέται και πώς αντέχει στο χρόνο ένα πολιτικό κόμμα; Δέστε καλύτερα πώς ξεφτίζουν όλα σήμερα... Πώς στήνεται μια κυβέρνηση όπου η αλληλεγγύη του καθενός κρατάει για αρκετόν καιρό;.... Οι όμιλοι στους οποίους ανήκαμε παλιότερα είναι ανάστατοι και αγωνιούν: οι αδελφότητες των όπλων, οι ενορίες, οι πατρίδες, τα συνδικάτα, οι οικογένειες σε διαρκή αναδιάταξη. Μόνες σταθερές και ακμαίες πάντα οι ομάδες πίεσης, τα ελεεινά αυτά  εμπόδια που ντροπιάζουν τη δημοκρατία.

«Κοροϊδεύετε τα κοινωνικά μας δίκτυα και τη νέα δική μας χρήση της λέξης ‘φίλος’... Έχετε το φόβο σίγουρα πως μέσα από αυτές τις κινήσεις μας μπορεί να φανούν νέες πολιτικές μορφές που θα σαρώσουν τις παλιές, σε πλήρη πλέον αχρηστία.

«Άχρηστες δε όσο και εικονικές, καλη ώρα σαν τις δικές μου, συνεχίζει η Κοντορεβιθούλα, με έξαψη ξαφνικά: στρατός,πατρίδα, εκκλησία, λαός, τάξη, προλεταριάτο, οικογένεια, αγορά... αφαιρετικά σχήματα όλα αυτά, που πετούσαν πάνω από τα κεφάλια μας, και καλά κρατούσε ο χαρτοπόλεμος των φετίχ. Ναί, αλλά θα μου πείτε, έπαιρναν συχνά σάρκα και οστά. Σύμφωνοι, μόνο που η ανθρώπινη αυτή σάρκα, αντί να ζει, ήταν ταγμένη να υποφέρει και να πεθαίνει. Αιμοσταγείς οι όμιλοί σας, απαιτούσαν από τον καθένα να θυσιάζει τη ζωή του: μάρτυρες που υπομέναν βασανιστήρια, γυναίκες που τις πετροβολούσαν, αιρετικοί που καιγόντουσαν ζωντανοί, δήθεν μάγισσες που παραδίδονταν στην πυρά, αυτά για την Εκκλησία και το Δίκαιο. Άγνωστοι στρατιώτες στοιχισμένοι κατά χιλιάδες στα κατά τόπους κοιμητήρια , ενώ κατά διαστήματα έσκυβαν και προσκυνούσαν μετανιωμένοι πάνω από τους τάφους τους διάφοροι αξιωματούχοι, ονόματα αμέτρητα χαραγμένα στα μνημεία των νεκρών- όλη σχεδόν η αγροτιά το 14-18-, αυτά για την Πατρίδα. Στρατόπεδα εξόντωσης και γκουλάγκ, αυτά για την τρελή θεωρία της ‘περιούσιας ράτσας’ και για την πάλη των τάξεων. Όσο για την οικογένεια, δικά της τα μισά απ’ αυτά τα κρίματα, κάθε μέρα που περνούσε πέθαινε κι από μιά γυναίκα, υποκύπτοντας στη βία τού συζύγου ή του εραστή. Να μιλήσουμε και για την Αγορά: πάνω από το ένα τρίτο της ανθρωπότητας υποφέρει ακόμα βασανιστικά τη φτώχεια- ένας Κοντορεβυθούλης της οικουμένης σβήνει κάθε λεπτό- με τους λεφτάδες να νοιάζονται ξεδιάντροπα τις δίαιτές τους. Μα και οι διάφορες παροχές που προσφέρατε στην κοινωνία σας του θεάματος, μετριούνταν κι αυτές με τον αριθμό των καθημερινά εκτιθεμένων πτωμάτων με τις πολλαπλασιαζόμενες αφηγήσεις των εγκλημάτων γύρω μας, καθώς για σας μια καλή είδηση δεν ήταν ποτέ είδηση...

«Στους ομίλους αυτούς με τ’ αφηρημένα ονόματα, που τα δοξασμένα ματοκυλίσματά τους υμνούν τα βιβλία της Ιστορίας, σ’ αυτούς τους ψεύτικους θεούς που καταβρόχθιζαν αμέτρητα θύματα, έχω ν’ αντιτάξω τη δική μας σύμφυτη εικονικότητα, που, όπως η Ευρώπη, δεν ζητάει το θάνατο κανενός. Δεν θέλουμε πια οι όμιλοί μας να πήζουν με το αίμα. Αχρείαστη για την εικονικότητά μας η ενσάρκωση αυτή. Δεν θέλουμε πια το συλλογικό που χτίζεται με τη σφαγή του άλλου ή και με την ίδια τη δική μας θυσία, να ποιό είναι το μέλλον της δικής μας ζωής, έναντι της δικής σας ιστορίας και των πολιτικών σας του θανάτου.»

Πέρσι το χειμώνα κάποια στιγμή η φίλη Λίνα Παπαδάκη μού είχε ζητήσει να γράψω ένα κομμάτι για τις ανησυχίες, τις αναζητήσεις και τις προσδοκίες της νέας γενιάς, των τριαντάρηδων αλλά και των μεστών εικοσάρηδων, ας πούμε, ακόμα. Παρόλο που τους έζησα ως δάσκαλος από κοντά, λόγω προχωρημένης πλέον ηλικίας, δεν θεώρησα πως ήμουν αρμόδιος να το κάνω. Να, όμως, που ο σοφός Γάλλος γέροντας , με την συναρπαστική Κοντορεβιθούλα του (το θηλυκό γένος του τίτλου είναι φόρος τιμής προς το επί τέλους οριστικά πλέον καταξιωμένο στις μέρες μας γυναικείο φύλο), το τόλμησε. Και φυσικά το έκανε μ’ έναν τρόπο στον οποίο υποκλίνομαι, ανγνωρίζοντας πως δεν θα μπορούσα ποτέ να τον φτάσω.

Στην πρώτη παράγραφο του αποσπάσματος που σας μετέφερα, ο νους του καθενός εύκολα μπορεί να πάει στις επίκαιρες διαπιστώσεις περί οικονομικής και κοινωνικής κρίσεως. Αλλά το ζουμί, πιστεύω, είναι παρακάτω, όταν «ξαφνικά» αρχίζει να «εξάπτεται» πραγματικά η Κοντορεβιθούλα. Αντιπαρατάσσοντας τη δική της ευμενή- σύμφυτη, έμφυτη, εγγενή, πέστε την όπως θέλετε (ο γαλλικός όρος είναι immanente)- εικονικότητα, στα εξίσου εικονικά αλλ’ έωλα, εξωγενή (και δεόντως αιμοδιψή) αφαιρετικά σχήματα, που πλανήθηκαν πάνω από τα κεφάλια μας αιώνες τώρα.

Στον αποπνικτικό καιρό της δικής μας κρίσης, η γεμάτη χάρη αυτή εικονικότητα, που, στηριζόμενη όμως στις όλο και πιο πλατιές και πυκνές διασυνδέσεις, έχει σίγουρα τον δικό της ευγενή τρόπο να παίρνει σάρκα και οστά, ετοιμάζεται να δοκιμαστεί στο τριήμερο του Athens Startup Weekend University (28-30 Σεπτεμβρίου, Ίδρυμα Μ. Κακογιάννη). Κατά το πρότυπο της ομώνυμης (χωρίς την προσθήκη του Athens, βέβαια) διεθνούς οργάνωσης αναμένεται να παρουσιαστούν από λογής λογής σπουδαστές -κατ’ αποκλειστικότητα- καινοτόμες επιχειρηματικές πρωτοβουλίες. Η έμφαση της Αθηναϊκής διοργάνωσης φέτος (συντονιστικός φορέας το Εργαστήριο Διαφήμισης και Δημοσίων Σχέσεων του Παντείου Πανεπιστημίου) είναι στην έννοια και στην πρακτική ασφαλώς της συν-δημιουργικότητας (co-creativity). Για περισσότερες πληροφορίες και σχόλια: facebook: AthensStartUpUniversity / Twitter: @ASWuni. Όσοι ορεξάτοι και κατάλληλα δικτυωμένοι φοιτητές σπεύσατε, δηλώνοντας ενεργό συμμετοχή στις εργασίες τού τριημέρου. Αλλά κι όλοι οι άλλοι, εμείς οι «απέξω»,προφανώς και θα ενδιαφερθούμε να παρακολουθήσουμε, ως πραγματικά «καλή είδηση» τις ευρηματικές προτάσεις της νέας -και μόνης ελπιδοφόρας- γενιάς. Των ψηφιακών κοντορεβιθούληδων, όπως τους θέλει ο Serres.

Πηγή: protagon.gr