"Ο πατέρας μου δολοφόνησε τη μάνα μου μέσα στο σπίτι μας" ... Τρεις νέοι που μεγάλωσαν χωρίς οικογένεια ...

Έχει περάσει πάνω από ένας χρόνος από τότε που χάθηκε η μητέρα μου, αλλά για εμένα είναι σαν να μην πέρασε ούτε μια μέρα». Ο 20χρονος Εμ. μιλάει στην «Κ» για το τραύμα που δεν θα κλείσει ποτέ. Για την ημέρα που, με τον πιο απάνθρωπο τρόπο, εκείνος και τα δύο αδέλφια του στερήθηκαν τη μητρική στοργή από τα χέρια του ίδιου του πατέρα τους.

«Ο πατέρας μου δολοφόνησε τη μάνα μου μέσα στο σπίτι μας», περιγράφει. «Εγώ δεν ήμουν εκεί. Είχα φύγει έξι μήνες νωρίτερα από το νησί γιατί δεν άντεχα. Με έπνιγαν τα προβλήματα στο σπίτι, που όσο περνούσαν τα χρόνια γίνονταν πιο έντονα. Εκείνη την περίοδο βρισκόμουν στην Καλαμάτα, όπου είχα ξεκινήσει μαθήματα στο Σχολείο Τουρισμού».

Ηταν η περίοδος που έπρεπε όλα να ξεκινήσουν από την αρχή. Αλλά πώς; «Υστερα απ’ ό,τι συνέβη, δεν ήξερα από πού να ξεκινήσω. Τα σκεφτόμουν όλα και το μυαλό μου ήταν μπερδεμένο. Αναρωτιόμουν τι θα συμβεί στα δύο αδέλφια μου, που είναι πιο μικρά. Σκεφτόμουν τις ανάγκες μας για να μπορέσουμε να συνεχίσουμε». 

Γράφει η Βίκυ Κατεχάκη

Ηταν λίγες ημέρες αργότερα, όταν δέχτηκε το τηλεφώνημα της Δήμητρας Καλαντώνη, ιδρύτριας της οργάνωσης «Εξέλιξη ζωής», που τα τελευταία πέντε χρόνια, με την υποστήριξη του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, στηρίζει και ενδυναμώνει εφήβους και νεαρούς ενήλικες στην Ελλάδα, τόσο κατά τη διάρκεια της διαβίωσής τους μέσα σε δομές κλειστής παιδικής προστασίας όσο και μετά, στα καθοριστικά βήματά τους μετά τη δομή. Σε εκείνο το τηλεφώνημα τον διαβεβαίωσε πως το δυναμικό της οργάνωσης βρισκόταν στη διάθεσή του για να του προσφέρει όλη τη φροντίδα και την ασφάλεια που είχε ανάγκη. 

«Στην αρχή ήμουν διστακτικός, γιατί δεν μου είχε ξανασυμβεί να θέλει κάποιος να με βοηθήσει, αλλά τελικά δέχτηκα», λέει ο Εμ. Το πρώτο που χρειάστηκε ήταν η ψυχολογική υποστήριξη, την οποία συνεχίζει να λαμβάνει και σήμερα, προσπαθώντας να αντιμετωπίσει όχι μόνο την απώλεια της μητέρας του, αλλά και την επίμονη σκέψη ότι το έγκλημα δεν θα είχε συμβεί εάν εκείνος εξακολουθούσε να ζει στο σπίτι. 

Το δεύτερο που χρειάστηκε ήταν να σταθεί ξανά στα πόδια του. Η οργάνωση τον βοηθά καταβάλλοντας τα χρήματα για το ενοίκιό του στην Καλαμάτα, όπου πλέον ζει και εργάζεται μόνιμα, αλλά και καλύπτοντας τα έξοδα των μαθημάτων του στα αγγλικά. Εκείνος, με τη σειρά του, βοηθάει τα δύο μικρότερα αδέλφια του, που πλέον μεγαλώνουν με τη θεία τους στην Αλβανία, στέλνοντας κάθε μήνα χρήματα από τον μισθό του.

«Η μητέρα μου ήταν ένα μεγάλο στήριγμα για εμένα και τα αδέλφια μου. Δεν θα μπορούσα να αναλάβω τόσα πράγματα μόνος μου αφότου τη χάσαμε. Χωρίς τη βοήθεια της οργάνωσης θα ήταν πάρα πολύ δύσκολα. Ισως να έφευγα από τη χώρα. Τώρα, μπορώ να σκεφτώ με πιο καθαρό μυαλό και να συνεχίσω».

Ο Εμ. είναι ένα από τα 160 νέα παιδιά που έχει υποστηρίξει η «Εξέλιξη ζωής» από το 2018 έως σήμερα. Στις περισσότερες περιπτώσεις, ωστόσο, πρόκειται για παιδιά που έχουν μεγαλώσει σε ιδρύματα. Από αυτά, τα 83 είναι αγόρια και κορίτσια 12-17 ετών που φιλοξενούνται ακόμη σε δομές, ενώ τα υπόλοιπα είναι νεαροί ενήλικες, 18-25 ετών, οι οποίοι, αφήνοντας πίσω τη ζωή στο ίδρυμα, προσπαθούν να κοιτάξουν μπροστά. Η οργάνωση δημιουργήθηκε, άλλωστε, με σκοπό να καλύψει ένα σημαντικό κενό της πολιτείας: Να βοηθήσει τα παιδιά που μεγαλώνουν σε δομές να περάσουν ομαλά στο επόμενο στάδιο της ζωής τους, αφού κλείσουν πίσω τους την πόρτα των ιδρυμάτων. 

«Δεν έκανα ποτέ μεγάλα όνειρα»
Η Μερσίνα λέει στην «Κ» πως τα έχει καταφέρει. Ηταν έξι ετών όταν οι γονείς της εγκατέλειψαν εκείνη και τα δύο αδέλφια της στο ίδρυμα «Μητέρα». Ο μικρότερος αδελφός της δόθηκε για υιοθεσία, ενώ εκείνη και ο μεγαλύτερος φιλοξενήθηκαν μέχρι τα 18 τους χρόνια στα Παιδικά Χωριά SOS στη Βάρη. Στα 25 της σήμερα, η Μερσίνα, έχοντας πάρει το πτυχίο της, χρησιμοποιεί τις γνώσεις της στη λογιστική ως εργαζόμενη, πλέον, στην «Εξέλιξη ζωής».

«Από μικρή ονειρευόμουν μια νορμάλ ζωή. Να μένω μόνη μου, να κάνω μια απλή δουλειά γραφείου, να πάρω έναν σκύλο. Δεν έκανα ποτέ μεγάλα όνειρα», μας λέει, διαβεβαιώνοντας πως ήδη έχει πετύχει αυτούς τους στόχους.

Η Μερσίνα σκέφτεται να συνεχίσει τις σπουδές της και με τη βοήθεια της οργάνωσης να κάνει ένα μεταπτυχιακό στην Πληροφορική. «Η “Εξέλιξη ζωής” παίρνει τον ρόλο γονέα για παιδιά που βρίσκονται στην αντίστοιχη θέση με τη δική μου. Συναισθηματικά δεν είναι το ίδιο όπως το να έχεις γονείς, αλλά σε βοηθάει σε πολύ βασικά πράγματα για να ξεκινήσεις. Γιατί η αρχή είναι πολύ σημαντική», τονίζει η ίδια, αναγνωρίζοντας πως δεν θα βρισκόταν σε αυτό το σημείο σήμερα χωρίς τη συμβολή της οργάνωσης. 

Πατώντας γερά στα πόδια της, νιώθει σχεδόν έτοιμη ψυχολογικά να αναζητήσει τον μικρότερο αδελφό της, από τον οποίο χωρίστηκε πριν από 18 χρόνια. «Χρειάζομαι λίγο χρόνο ακόμη για να το αποφασίσω, αλλά εντέλει θα το κάνω», λέει με βεβαιότητα. 

«Θυμάμαι μετά το σχολείο να ντρέπομαι να μπω στη δομή»

Με καταγωγή από το Κονγκό και την Κένυα, η Βενίς γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Ελλάδα. Οι τεράστιες οικονομικές δυσκολίες που αντιμετώπιζε η οικογένειά της είχαν συνέπεια εκείνη και η μικρότερη αδελφή της να ζουν σε συνθήκες εξαθλίωσης, μέσα σε ένα σπίτι με το ρεύμα κομμένο. Ηταν εννέα χρόνων, στη Δ’ Δημοτικού, όταν οι γονείς της την άφησαν να μεγαλώσει σε ένα ίδρυμα στο Χαϊδάρι. 

«Ακριβώς απέναντι ήταν το γυμνάσιο και θυμάμαι μετά το σχολείο να ντρέπομαι να μπω στη δομή, να περιμένω να φύγουν όλοι οι συμμαθητές μου για να μη με δουν και να πηγαίνω εγώ μετά. Τότε ένιωθα άβολα, αλλά σήμερα δεν ντρέπομαι να πω ότι μεγάλωσα σε ίδρυμα», μας λέει και προσθέτει: «Δεν κατηγορώ τους γονείς μου, ήρθαν από ξένες χώρες για ένα καλύτερο μέλλον. Εκαναν ό,τι καλύτερο μπορούσαν».

Εναν χρόνο προτού εγκαταλείψει οριστικά τη δομή, η Βενίς λέει ότι ήδη εδώ και πολύ καιρό την έχει βασανίσει το «μετά»: μετά το ίδρυμα. 

«Από την εφηβεία, η πρώτη σκέψη μου ήταν τι θα κάνω όταν θα έφευγα από τη δομή. Πώς θα πλήρωνα το ενοίκιό μου, ποιοι θα με στήριζαν. Σκεφτόμουν πράγματα που άλλα παιδιά σκέφτονται δέκα χρόνια μετά. Πλέον, όμως, νιώθω ότι έχω ένα σημείο αναφοράς». 

Σήμερα η Βενίς είναι 21 ετών και βρίσκεται στον τελευταίο χρόνο των σπουδών της στις Σέρρες.

«Σπουδάζω οργάνωση και διοίκηση επιχειρήσεων. Η “Εξέλιξη ζωής” με βοήθησε από τη Β’ Λυκείου να κατασταλάξω στο τι ήθελα να κάνω επαγγελματικά. Το περασμένο καλοκαίρι μού έδωσε, μάλιστα, τη δυνατότητα να κάνω πρακτική στο τμήμα μάρκετινγκ μιας μεγάλης εταιρείας, με προοπτική να εργαστώ στο μέλλον».

Δεν παραλείπει να αναφερθεί στη σημαντική ψυχοκοινωνική ενδυνάμωση που λαμβάνει τα τελευταία χρόνια από την οργάνωση, καθώς και στα μεγάλα όνειρα που μπορεί πλέον να κάνει για το μέλλον. 

«Θέλω να κάνω πολλά πράγματα στη ζωή μου και να είμαι ευτυχισμένη. Να εξελιχθώ επαγγελματικά, να κάνω ομιλίες μπροστά σε κοινό και να εμπνεύσω με την ιστορία μου, να γράψω ένα βιβλίο. Πλέον δεν ντρέπομαι. Αυτή είναι η ζωή μου και, αν δεν τα είχα ζήσει όλα αυτά, δεν θα ήμουν αυτή που είμαι σήμερα».

Μια ευκαιρία για τα παιδιά

Η «Εξέλιξη ζωής» αποτελεί ιδέα της Δήμητρας Καλαντώνη, που είναι η ιδρύτρια και πρόεδρος της οργάνωσης. Οπως εξηγεί στην «Κ», πρόκειται για τον μοναδικό φορέα σήμερα στη χώρα μας που έχει καταρτίσει ένα ολιστικό πρόγραμμα για τα παιδιά ηλικίας άνω των 18 που βγαίνουν από τις δομές, καλύπτοντας όπου είναι απαραίτητο τη στέγη με επίδομα ενοικίου (σε 37 περιπτώσεις), τη διατροφή, την εκπαίδευση, την εύρεση εργασίας, την ψυχοκοινωνική υποστήριξη. 

Βλέπω την εξέλιξή τους, τις επιτυχίες τους, τις ευκαιρίες που τους δίνονται, αντί να ζουν στον δρόμο ή να μπαίνουν σε παραβατικές συμπεριφορές.

«Μέσα από τα συναισθήματα των παιδιών παίρνω τεράστια ηθική ικανοποίηση. Βλέπω την εξέλιξή τους, τις επιτυχίες τους, τις ευκαιρίες που τους δίνονται, αντί να ζουν στον δρόμο ή να μπαίνουν σε παραβατικές συμπεριφορές. Τα παιδιά που έχουμε συναντήσει αυτά τα πέντε χρόνια είναι αυτά που ευγνωμονούν, χαίρονται, αντιλαμβάνονται», λέει η κ. Καλαντώνη. 

Αρωγός στη δράση της «Εξέλιξης Ζωής» ήταν από την πρώτη στιγμή το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) με την ιδρυτική δωρεά του, ενώ από το 2023 ο φορέας συνεχίζει να υποστηρίζεται μέσω νέας δωρεάς του ΙΣΝ –με τη μορφή matching funds– και εφάμιλλων δωρεών από άλλους χρηματοδοτικούς πόρους. Δεδομένου, πάντως, ότι οι ανάγκες αυξάνονται συνεχώς, η «Εξέλιξη ζωής» βρίσκεται στην αναζήτηση νέων υποστηρικτών που μοιράζονται αντίστοιχες κοινωνικές ευαισθησίες, προκειμένου να μπορέσουν να ωφεληθούν ακόμη περισσότερα παιδιά που προέρχονται από τις δομές.