21η Απριλίου 1967: Η μέρα που η Δημοκρατία μπήκε στον «γύψο» - Το χρονικό του πραξικοπήματος της χούντας - 57 χρόνια από τη «μαύρη» επέτειο (βίντεο)

«Λόγω της δημιουργηθείσης εκρύθμου καταστάσεως, από του μεσονυκτίου ο Στρατός ανέλαβε την διακυβέρνηση της χώρας. Εντός ολίγου θα μεταδοθεί διάγγελμα του αρχηγού των Ενόπλων Δυνάμεων». Αυτό έλεγε η πρώτη αναγγελία του Εθνικού ιδρύματος Ραδιοφωνίας και αφού είχαν βγει τα τανκς στου δρόμους.

Όσοι είχαν ξυπνήσει στις 6.00 το πρωί και πήγαιναν στις δουλειές του άκουγα τις ερπύστριες των τεθωρακισμένων στους κεντρικούς δρόμους της Αθήνας και δεν καταλάβαιναν τι έχει συμβεί, ενώ λίγη ώρα αργότερα επιβλήθηκε απαγόρευση της κυκλοφορίας.

Επικεφαλής του πραξικοπήματος ήταν τρεις επίορκοι αξιωματικοί του Στρατού: οι Συνταγματάρχες Γεώργιος Παπαδόπουλος, Νικόλαος Μακαρέζος και ο Ταξίαρχος Στυλιανός Παττακός. Αυτοί και οι έμπιστοί τους, έχοντας από καιρό αποκτήσει τον έλεγχο σημαντικών μονάδων της Αττικής κατάφεραν να πιάσουν τη χώρα στον ύπνο.

Το χρονικό του πραξικοπήματος

Γύρω στις 2 μετά τα μεσάνυχτα της 20ης Απριλίου, το σύνθημα για την έναρξη του πραξικοπήματος έχει δοθεί. Τα άρματα μάχης του Κέντρου Εκπαίδευσης Τεθωρακισμένων, υπό τις οδηγίες του Παττακού βάζουν ταυτόχρονα μπρος τις μηχανές και ξεκινούν. Το Γουδί σείεται από το βουητό. Ταυτόχρονα ο Συνταγματάρχης Ιωάννης Λαδάς αφού επανδρώσει τα αστυνομικά τμήματα με μυημένους άνδρες της ΕΣΑ εισβάλει με επίλεκτες ομάδες στα σπίτια των πολιτικών. 

Έτσι μέσα σε λίγες ώρες, ένας – ένας όλοι οι πρωταγωνιστές του πολιτικού βίου της χώρας οδηγούνται δια της βίας στο κρατητήριο. Οι περισσότεροι μάλιστα από αυτούς φορώντας τις πιτζάμες τους ή και μόνο τα εσώρουχά τους. Τους είχαν βγάλει κυριολεκτικά από τα κρεβάτια τους. Οι ομάδες του Λαδά συνεχίζουν αστραπιαία με συλλήψεις εκατοντάδων πολιτών.

Έχει πια ξημερώσει και οι επίορκοι αξιωματικοί της χούντας, έχοντας ήδη θέσει την Αθήνα και το πολιτικό σύστημα αυτής υπό τον έλεγχο τους, κινούνται προς τα Ανάκτορα του Τατοΐου. 

Εκεί ο Βασιλιάς Κωνσταντίνος ενήμερος για όσα έχουν συμβεί και έχοντας στη διάθεσή του μία μικρή μόνο δύναμη στρατιωτών και σμηνιτών ζητά ενισχύσεις από τον διοικητή Μοίρας Καταδρομών Κωνσταντίνο Κομπόκη. Οι ενισχύσεις όμως αυτές δεν θα φτάσουν ποτέ στο Τατόι. Όπως θα αποδειχθεί λίγο αργότερα, ο Κομπόκης ανήκει στην ομάδα των πραξικοπηματιών. Μάλιστα το όνομα του θα συνδεθεί με την απαρχή της μεγάλης εθνικής μας τραγωδίας, της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο, καθώς θα είναι από τους πρωταγωνιστές του πραξικοπήματος κατά του Μακαρίου.

Οι χουντικοί φτάνουν στο Τατόι. Βρίσκονται μέσα στο γραφείο του Βασιλιά κι αυτός είναι ουσιαστικά αιχμάλωτός τους. Του ζητούν να υπογράψει τη συνταγματική κατάργηση, να ορκίσει την κυβέρνηση που επιθυμούν και να προβεί σε διάγγελμα. Αρνείται. Ζητά να δει τον αρχηγό του Γενικού Επιτελείου Στρατού (Α/ΓΕΣ) Γρηγόριο Σπαντιδάκη και ως μια τελευταία απόπειρα αντίδρασης μεταβαίνει στο Πεντάγωνο.

Διαβάστε ακόμα: Δέσποινα Παπαδοπούλου - H τελευταία συνέντευξη της 93χρονης κυρά-Γιώργαινας - Πότε ο δικτάτορας της είπε πως θα την αγαπάει για πάντα

Το Πεντάγωνο βρίσκεται υπό τον απόλυτο έλεγχο της χούντας, η οποία φυλακίζει οποιονδήποτε αξιωματικό δηλώνει την αντίθεσή του προς αυτήν. Το απόγευμα της ίδιας ημέρας υπό τον φόβο ένοπλης επιβολής των επιθυμιών των πραξικοπηματιών, ο βασιλιάς Κωνσταντίνος ορκίζει την κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον ανώτατο δικαστικό Κωνσταντίνο Κόλλια. Η χούντα ήταν πλέον ο απόλυτος κυρίαρχος και έβαζε την «ασθενούσα» Ελλάδα στον «γύψο».

Κατερίνα Σακελλαροπούλου: «Ανεκτίμητο το αγαθό της δημοκρατίας»

 «Η σημερινή επέτειος μας υπενθυμίζει ότι το ανεκτίμητο αγαθό της δημοκρατίας δεν είναι αυτονόητο. Η δημοκρατία διεκδικείται, κατακτάται και διαφυλάσσεται κάθε μέρα» τονίζει η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλλου, με αφορμή την συμπλήρωση 57 χρόνων από το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου και υπογραμμίζει ότι «χρέος όλων μας, ατομικό και συλλογικό, είναι η συνεχής υπεράσπισή της».

Η δήλωσή της, Πρόεδρου της Δημοκρατίας αναφέρει:

«Η 21η Απριλίου 1967 υπήρξε μία από τις πλέον ζοφερές ημέρες στη νεότερη ιστορία μας. Διέκοψε βίαια τη δημοκρατική πορεία της χώρας, καταλύοντας βάναυσα ελευθερίες και δικαιώματα. Αστυνόμευσε τα φρονήματα, προβαίνοντας σε απαγορεύσεις και διώξεις. Απομόνωσε την Ελλάδα από το διεθνές περιβάλλον και προκάλεσε την τραγωδία της Κύπρου, ένα ανεπούλωτο τραύμα για τον ελληνισμό.

Η επάνοδος στη δημοκρατική ομαλότητα, πριν από πενήντα χρόνια, αποτέλεσε την αφετηρία της μακρότερης περιόδου ειρήνης και ευημερίας που γνώρισε ο τόπος. Κατοχυρώθηκαν τα ανθρώπινα δικαιώματα και παγιώθηκε το κράτος δικαίου. Αποκαταστάθηκε η δημοκρατική συνείδηση και η πολιτειακή παράδοση του λαού μας. Η Ελλάδα έγινε μέλος και εδραίωσε την παρουσία της στην Ευρωπαϊκή Ένωση, επιβεβαιώνοντας τη θέση της ανάμεσα στους εταίρους και συμμάχους της και αποτελώντας εγγυητή ασφάλειας και ειρήνης στην ανατολική Μεσόγειο και την ευρύτερη περιοχή.

Παρά τις κατακτήσεις όμως αυτές, η σημερινή επέτειος μας υπενθυμίζει ότι το ανεκτίμητο αγαθό της δημοκρατίας δεν είναι αυτονόητο. Η δημοκρατία διεκδικείται, κατακτάται και διαφυλάσσεται κάθε μέρα. Στην σημερινή συγκυρία, όπου οι πόλεμοι και οι πολυδιάστατες κρίσεις δοκιμάζουν τις αντοχές του πολίτη, η απαίτηση αυτή γίνεται ακόμα πιο επιτακτική. Χρέος όλων μας, ατομικό και συλλογικό, είναι η συνεχής υπεράσπισή της».

Διαβάστε ακόμα: Αφιέρωμα: 49 χρόνια από την αποκατάσταση της Δημοκρατίας - Το παρασκήνιο της επιστροφής του Κωνσταντίνου Καραμανλή (βίντεο)

Κυριάκος Μητσοτάκης: «Θυμόμαστε την τυραννία, τιμούμε τους αγωνιστές της αντίστασης»

Στην πρωτοβουλία της Νέας Δημοκρατίας να καταθέσει υπόμνημα κατά της συμμετοχής του κόμματος «Σπαρτιάτες» στις Ευρωεκλογές της 9ης Ιουνίου, αλλά και στις κυβερνητικές παρεμβάσεις υπέρ της βελτίωσης της καθημερινότητας των πολιτών αναφέρεται εμμέσως πλην σαφώς ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στο μήνυμα του για τη συμπλήρωση 57 χρόνων από το πραξικόπημα των συνταγματαρχών του 1967.

Η δήλωση του πρωθυπουργού

«Πενήντα επτά χρόνια από το χουντικό πραξικόπημα και 50 χρόνια από την επιστροφή της Δημοκρατίας στη χώρα, η εμπειρία του χθες τροφοδοτεί τις επιλογές του αύριο. Θυμόμαστε την τυραννία της δικτατορίας. Τιμούμε τους αγωνιστές της αντίστασης. Και δίνουμε συνέχεια στις κατακτήσεις της ελευθερίας και του κοινοβουλευτισμού.

Οι Ελληνίδες και οι Έλληνες υποδέχονται την φετινή επέτειο με ευθύνη, ωριμότητα και αποφασιστικότητα. Προστατεύοντας τη Δημοκρατία από τους νέους εχθρούς της, που την πολιορκούν με ψέματα και με δημαγωγία. Ξεπερνώντας τις αδυναμίες της Μεταπολίτευσης. Βηματίζοντας σταθερά στον δρόμο της Ευρώπης και της προόδου.

Στις μέρες μας, απαντάμε στο παρελθόν με έργο και αποτέλεσμα στα στοιχήματα της εποχής. Με αναχώματα στην παγκόσμια ακρίβεια. Μόνιμες αυξήσεις στο εισόδημα. Θωράκιση της πατρίδας. Ισχυρή εθνική φωνή στο εξωτερικό. Και διαρκή προσπάθεια για μία καλύτερη καθημερινότητα στην Υγεία, στην Παιδεία και στο Κράτος μας.

Προχωρούμε με σιγουριά ώστε γρήγορα να βρεθούμε ακόμη πιο κοντά στην Ευρώπη!»

Δείτε ακόμα: Vintage story: 21η Απριλίου 1967, ομάδα διαδηλωτών με επικεφαλής μια γυναικά κατέλαβαν την ελληνική πρεσβεία στο Λονδίνο

Νίκος Ανδρουλάκης: «Οφείλουμε να επαγρυπνούμε για τη Δημοκρατία»

Ανήμερα της μαύρης επετείου του πραξικοπήματος των συνταγματαρχών της 21ης Απριλίου 1967, ο Νίκος Ανδρουλάκης ήταν παρών στην εκδήλωση του Συνδέσμου Φυλακισθέντων Εξορισθέντων Αντιστασιακών στον χώρο του ΕΑΤ-ΕΣΑ και κατέθεσε στεφάνι στην προτομή του αγωνιστή Σπ. Μουστακλή.

Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, δήλωσε πως το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου ήταν η απαρχή μιας σκοτεινής περιόδου στη νεότερη Ιστορία μας. «Οδήγησε στην κυπριακή τραγωδία, μια ανοιχτή πληγή για το έθνος μας. Σήμερα είμαστε εδώ, σε αυτόν τον μαρτυρικό τόπο των βασανιστηρίων, για να τιμήσουμε τους νεκρούς μας , όσους αγωνίστηκαν, θυσιάστηκαν, πάλεψαν για να έχουμε Ελευθερία και Δημοκρατία», συμπλήρωσε.

Πρόσθεσε ότι και σήμερα πρέπει να επαγρυπνούμε για τη Δημοκρατία και να τη διαφυλάττουμε ως κόρη οφθαλμού. «Γι' αυτό, άλλωστε, το ΠΑΣΟΚ πήρε την πρωτοβουλία και κατέθεσε στον 'Αρειο Πάγο υπόμνημα ώστε να μην μπορούν να συμμετέχουν στις ευρωπαϊκές εκλογές τα απομεινάρια της νεοναζιστικής οργάνωσης της Χρυσής Αυγής. Αυτό ήταν το χρέος μας, και το κάνουμε, όχι μόνο για όσους αγωνίστηκαν για τη Δημοκρατία και την Ελευθερία, αλλά και για τα παιδιά μας. Για να ζήσουν τις επόμενες δεκαετίες σε ένα δημοκρατικό περιβάλλον σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων», υπογράμμισε ο κ. Ανδρουλάκης.  

Διαβάστε ακόμα: Πέθανε ο διαβόητος αρχιβασανιστής της Χούντας Θ. Θεοφιλογιαννάκος - Τι είχε πει σε δημοσιογράφο; 

ΚΚΕ: H ανακοίνωση για τη «μαύρη» 

«Πριν από 57 χρόνια, τα ξημερώματα της 21ης Απρίλη του 1967, πολλοί πρωτοπόροι των εργατικών-λαϊκών αγώνων συνελήφθησαν, προκειμένου να αποτραπεί κάθε αντίδραση στον εν εξελίξει πραξικόπημα. Λίγο αργότερα, οι περισσότεροι ξύπνησαν κάτω από τους ήχους των ερπυστριών, των στρατιωτικών εμβατηρίων και των διαγγελμάτων της δικτατορίας.

Από τότε, η 21η Απρίλη θυμίζει πάντα στον ελληνικό λαό, ότι η καπιταλιστική εξουσία δε διστάζει να εναλλάσσει τις πολιτικές μορφές της, από την αστική κοινοβουλευτική δημοκρατία σε πολιτική ή στρατιωτική δικτατορία και το αντίστροφο, με γνώμονα πάντα να εξυπηρετούνται καλύτερα τα καπιταλιστικά συμφέροντα, να μένει ανέγγιχτη η δικτατορία του κεφαλαίου» επισημαίνει το ΚΚΕ σε ανακοίνωσή του «για τη 'μαύρη' επέτειο από την επιβολή της δικτατορίας της 21ης Απριλίου 1967».

Στην ανακοίνωση του κόμματος, γίνεται αναφορά στις αιτίες και στους πρωταγωνιστές της δικτατορίας και σημειώνεται ότι «η δικτατορία των συνταγματαρχών σε γενική κατεύθυνση αποτέλεσε συνέχεια της εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής, στηρίζοντας το μεγάλο κεφάλαιο και διατηρώντας τις διεθνείς συμμαχίες του (ΕΟΚ, ΝΑΤΟ), υπηρετώντας τους σχεδιασμούς τους σε βάρος των χωρών της σοσιαλιστικής οικοδόμησης. Επίσης, η εξωτερική πολιτική της δικτατορίας εξυπηρέτησε τα συμφέροντα των ΗΠΑ, του ΝΑΤΟ και των ευρωπαϊκών καπιταλιστικών κρατών σε Ανατολική Μεσόγειο, Μέση Ανατολή και Βόρεια Αφρική, αλλά και οδήγησε στην τραγωδία της Κύπρου».

«Η δικτατορία της 21ης Απρίλη συνέχισε και ενέτεινε τα νομοθετικά μέτρα σε βάρος του ΚΚΕ, επέβαλλε μαζικά διώξεις, διέλυσε συνδικαλιστικές και άλλες μαζικές οργανώσεις και πραγματοποίησε βασανισμούς και δολοφονίες. Αν και πήρε ορισμένα κατασταλτικά μέτρα και σε βάρος της λειτουργίας των αστικών κομμάτων, διατήρησε διαύλους επικοινωνίας και συνεννόησης για την επαναφορά της αστικής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας.

Από την πρώτη στιγμή, ενάντια στους σχεδιασμούς της αστικής στρατιωτικής δικτατορίας στάθηκαν οι κομμουνιστές και άλλοι ριζοσπάστες αγωνιστές, πληρώνοντας βαρύ αντίτιμο για τη στάση τους υπέρ των εργατικών - λαϊκών συμφερόντων.

Παρά τις συνθήκες πολύχρονης και βαθιάς παρανομίας, το ΚΚΕ μπόρεσε έγκαιρα να διαχωριστεί από τις οπορτουνιστικές δυνάμεις στο εσωτερικό του στη διάρκεια της 12ης Ολομέλειας (1968), να παλέψει για τη συγκρότηση παράνομων Κομματικών Οργανώσεων, να ιδρύσει την ΚΝΕ, να πρωτοστατήσει στη διαφώτιση των εργατικών - λαϊκών δυνάμεων. Έδωσε όλες του τις δυνάμεις στην οργάνωση του αντιδικτατορικού αγώνα από την πρώτη μέρα, όταν σε συνθήκες άγριας καταστολής 'όλα τα σκίαζε η φοβέρα'. Είχε ξεχωριστή συμβολή στην ανάπτυξη των εργατικών - λαϊκών αγώνων, από τις πρώτες κινητοποιήσεις με συνδικαλιστικά αιτήματα έως τη φοιτητική κατάληψη της Νομικής και τον νεολαιίστικο και εργατικό - λαϊκό ξεσηκωμό του Πολυτεχνείου (Νοέμβρης 1973). Κόντρα σε αστικές και οπορτουνιστικές πολιτικές δυνάμεις, απέρριψε τη λεγόμενη 'φιλελευθεροποίηση', δηλαδή το μασκάρεμα της δικτατορίας» τονίζει το ΚΚΕ.

«Η πτώση της δικτατορίας τον Ιούλιο 1974, αποτέλεσμα, των 'εγκλημάτων' της, ιδίως της Κύπρου, της εξάντλησης του ρόλου της και του αγώνα εναντίον της με αποκορύφωμα το Πολυτεχνείο, συνοδεύτηκε από την αποκαλούμενη περίοδο της λεγόμενες 'μεταπολίτευσης'.

Μετά την επαναφορά της αστικής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, το καπιταλιστικό κράτος με οποιαδήποτε κυβέρνηση συνέχισε να υπηρετεί την κερδοφορία των επιχειρηματικών ομίλων, να καταστέλλει εργατικούς-λαϊκούς αγώνες, να συμμετέχει σε διακρατικές καπιταλιστικές συμμαχίες και να εμπλέκεται σε ιμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς και πολέμους» αναφέρει το ΚΚΕ. Σημειώνει ότι «και σήμερα ο χαρακτήρας του κράτους παραμένει τελικά ίδιος, καπιταλιστικός και αντιλαϊκός. Στο πλαίσιο αυτό και με τη συμφωνία συχνά όλων των αστικών κομμάτων, βαθαίνει ολοένα και περισσότερο η εμπλοκή στους σχεδιασμούς του νατοϊκού μπλοκ, όπως γίνεται αυτή την περίοδο με τον πόλεμο στην Ουκρανία, και με την κάθε τρόπο υποστήριξη στο Ισραήλ, το 'κράτος δολοφόνο' του παλαιστινιακού λαού. Προχωρά η εμπορευματοποίηση της υγείας με τελευταία πράξη τα απογευματινά ιατρεία, νομοθετούνται τα ιδιωτικά πανεπιστήμια. Εναλλάσσονται μίγματα περιοριστικής ή επεκτατικής πολιτικής με δεδομένη σε κάθε περίπτωση τη μείωση του λαϊκού εισοδήματος, συγκαλύπτεται η ιδιωτικοποίηση και υποβάθμιση των μεταφορών, απουσιάζουν δομές κοινωνικής προστασίας των γυναικών, των μεταναστών και προσφύγων».

«Χρέος σε όσους αγωνίστηκαν ενάντια στη δικτατορία και συνάμα απάντηση στη σημερινή αντιλαϊκή πραγματικότητα, είναι η οικοδόμηση της κοινωνικής συμμαχίας της εργατικής τάξης, των βιοπαλαιστών αγροτών, των αυτοαπασχολουμένων, οι ολοένα και πιο μαζικοί και αποφασιστικοί απεργιακοί και εργατικοί-λαϊκοί αγώνες, οι φοιτητικές και μαθητικές κινητοποιήσεις, η πολύμορφη δραστηριότητα των γυναικείων οργανώσεων, η αποφασιστική αλλαγή συσχετισμού στο εργατικό-λαϊκό κίνημα» τονίζει το ΚΚΕ στην ανακοίνωσή του και καταλήγει:

«Η ενίσχυση του ΚΚΕ, σε όλες τις μάχες και στην προσεχή των ευρωεκλογών αποτελεί εγγύηση εργατικής-λαϊκής αντεπίθεσης απέναντι σε κάθε εκδοχή αντιλαϊκής κυβέρνησης. Κάθε βήμα ισχυροποίησης του Κόμματος συνιστά βήμα ισχυροποίησης της εργατικής-λαϊκής δράσης, της μόνης ικανής να ανακόψει τους σχεδιασμούς της τάξης των καπιταλιστών, του κράτους και των διεθνών συμμάχων της, να απεμπλέξει τη χώρα από τους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς, να ανοίξει δρόμο για την προοπτική, την πραγματικά ελπιδοφόρα οργάνωση της οικονομίας και της κοινωνίας, τον σοσιαλισμό-κομμουνισμό.

Με ΚΚΕ δυνατό, σπάμε τα δεσμά της ΕΕ, για την Ελλάδα και την Ευρώπη του σοσιαλισμού, των εργατών, των αγροτών, των λαών».

Διαβάστε ακόμα: Ο βίος και η πολιτεία του πρωτεργάτης του πραξικοπήματος της 21ης Απριλίου Στυλιανού Παττακού που πέθανε σε ηλικία 104 ετών