Νόσος του Crohn: Γιατί οι επιστήμονες στο Κέιμπριτζ δημιούργησαν «μίνι έντερα» - Πως σκοπεύουν να αντιμετωπίσουν τη ραγδαία απώλεια βάρους

Επιστήμονες του Πανεπιστημίου του Κέμπριτζ δημιούργησαν «μίνι έντερα» στο εργαστήριο για να βοηθήσουν στην κατανόηση της νόσου του Crohn και στην εύρεση ακριβέστερων και πιο εξατομικευμένων θεραπειών.

Η νόσος του Crohn είναι μια μορφή φλεγμονώδους νόσου του εντέρου που προσβάλλει περίπου έναν στους 350 ανθρώπους στο Ηνωμένο Βασίλειο, από τους οποίους ο ένας στους τέσσερις παρουσιάζει την ασθένεια πριν από την ηλικία των 18 ετών. Ακόμα και στην ήπια μορφή της μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα που έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην ποιότητα ζωής, όπως πόνο στο στομάχι, διάρροια, απώλεια βάρους και κόπωση ή να οδηγήσει σε χειρουργικές επεμβάσεις. Ενώ υπάρχουν ενδείξεις ότι ένα άτομο διατρέχει μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξει την πάθηση εάν ένας συγγενής πρώτου βαθμού πάσχει από τη νόσο του Crohn, ωστόσο η επιτυχία στον εντοπισμό γενετικών παραγόντων κινδύνου είναι περιορισμένη.

«Ο αριθμός των κρουσμάτων της νόσου του Crohn και των άλλων ιδιοπαθών φλεγμονωδών νοσημάτων του εντέρου αυξάνεται δραματικά παγκοσμίως, ιδίως μεταξύ των μικρότερων παιδιών, αλλά παρά τις δεκαετίες έρευνας, κανείς δεν γνωρίζει τι τις προκαλεί. Μέρος του προβλήματος είναι ότι είναι δύσκολο να μοντελοποιηθεί η ασθένεια», εξηγεί ο καθηγητής Παιδιατρικής Γαστρεντερολογίας στο Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ και επικεφαλής της έρευνας, Ματίας Ζιλμπάουερ.

Στην έρευνα που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Gut», οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν βλαστικά κύτταρα από έντερα που δώρισαν 160 ασθενείς για να αναπτύξουν περισσότερα από 300 οργανοειδή (τρισδιάστατες καλλιέργειες κυττάρων που μιμούνται βασικές λειτουργίες ενός συγκεκριμένου οργάνου) στο εργαστήριο, τα οποία θα τους βοηθήσουν να κατανοήσουν καλύτερα την πάθηση. Τα δείγματα δόθηκαν από ασθενείς, κυρίως παιδιά και έφηβους, με νόσο του Crohn και ελκώδη κολίτιδα, καθώς και από ασθενείς που δεν είχαν προσβληθεί από κάποιο νόσημα.

Χρησιμοποιώντας τα οργανοειδή, οι επιστήμονες εντόπισαν ότι το επιθήλιο, ο ιστός που καλύπτει τα έντερα των ασθενών έχει διαφορετικά επιγενετικά μοτίβα στο DNA τους σε σύγκριση με αυτά των υγιών ατόμων.

Τα οργανοειδή, επισημαίνουν οι ερευνητές, θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την ανάπτυξη και δοκιμή νέων θεραπειών και για την προσαρμογή των θεραπειών σε μεμονωμένους ασθενείς.

Διαβάστε ακόμα: Ο Παύλος Μαρινάκης εξομολογείται για τη Νόσο του Crohn: "Ρώτησα το γιατρό εάν θα πεθάνω - Όταν μου είπε όχι χάρηκα" (βίντεο) 

Τι είναι η νόσος του Crohn

Η νόσος του Crohn είναι χρόνια φλεγμονώδης πάθηση του πεπτικού σωλήνα που μπορεί να επηρεάζει οποιοδήποτε τμήμα του, από το στόμα έως τον πρωκτό. Στις περισσότερες περιπτώσεις εντοπίζεται στο τελευταίο μέρος του λεπτού εντέρου, στον ειλεό. Η νόσος Crohn επηρεάζει όλα τα στρώματα του τοιχώματος του εντέρου και μπορεί να υπάρχουν υγιή τμήματα εντέρου μεταξύ των τμημάτων που έχουν προσβληθεί (τμηματική εντερίτιδα). Η νόσος επηρεάζει με φλεγμονή και έλκη, τα τοιχώματα του εντέρου προκαλώντας πόνο της κοιλιάς και διάρροια στον ασθενή.

Συχνότητα εμφάνισης

Νέοι άνθρωποι μεταξύ 16 και 35 ετών παρουσιάζουν τη μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης της νόσου του Crohn, αν και άτομα οποιασδήποτε ηλικίας μπορεί να νοσήσουν από την πάθηση. Επηρεάζει σε ανάλογα ποσοστά και το ανδρικό και το γυναικείο φύλο, ενώ σε πολλές περιπτώσεις παρατηρείται σε άτομα που έχουν ιστορικό της πάθησης στην οικογένεια. Έχει παρατηρηθεί ότι περίπου το 20% των ανθρώπων που παρουσιάζουν την πάθηση, έχουν κάποιο συγγενή με κάποια χρόνια φλεγμονώδη νόσο.

Τα αίτια

Τα αίτια της νόσου του Crohn δεν είναι γνωστά, αν και η πλειοψηφία των ερευνών καταδεικνύει ως υπαίτιες φλεγμονώδεις, ανοσολογικές ή και βακτηριακές αιτίες.

Τα κυριότερα συμπτώματα είναι πόνος στην κοιλιά, ιδιαίτερα στο δεξιό κάτω μέρος της κοιλιάς, διάρροια και απώλεια βάρους. Οι ασθενείς με ενεργό νόσο Crohn συχνά νοιώθουν πολύ κουρασμένοι και σε εξάρσεις της νόσου να έχουν και πυρετό. Η αναιμία που συχνά παρουσιάζουν συμβάλει στην κούραση.

Μία μικρή μερίδα ασθενών με νόσο του Crohn υποφέρει από τις λεγόμενες εξωεντερικές εκδηλώσεις της νόσου, δηλαδή επεισόδια ή φλεγμονές που επηρεάζουν τα μάτια, το δέρμα, το στόμα, τις αρθρώσεις και την σπονδυλική στήλη.

Η διάγνωση

Η διάγνωση της νόσου Crohn γίνεται κυρίως με κολονοσκόπηση (αν το πρόβλημα είναι στο παχύ έντερο ή στον τελικό ειλεό), ή με ειδική απεικόνιση του λεπτού εντέρου με μαγνητική τομογραφία (μαγνητική εντερογραφία) αν πάσχει το λεπτό έντερο. Με την κολονοσκόπηση ο γιατρός είναι σε θέση να πάρει μικρά κομματάκια εντέρου (βιοψίες) και να τα στείλει για εξέταση στον παθολογοανατόμο ώστε να επιβεβαιωθεί η διάγνωση. 

Η νόσος Crohn μπορεί να υποβόσκει σε κάποιον νέο ενήλικα, ο οποίος εμφανίζει διάρροια, πόνους στην κοιλιά και απώλεια βάρους, συμπτώματα που μπορεί να διαρκούν εβδομάδες ή και μήνες. Οι συνήθεις εξετάσεις αίματος είναι πιθανό να δείξουν αναιμία και γενικότερα ενδείξεις φλεγμονής.