Ένα μεθυστικό οδοιπορικό στα καλύτερα οινοποιεία της Κρήτης - Εκεί που ο Μίνωας έφτιαχνε το βασιλικό κρασί του

Μάταια θα την αναζητήσετε στα φημισμένα οινοποιεία του Μπορντό ή της Βουργουνδίας. Η ιστορία του ευρωπαϊκού κρασιού ξεκινά πολύ πιο νότια, στο Ηράκλειο της Κρήτης, περίπου 4.000 χρόνια πριν.
Εκεί, όπου οι Μινωίτες καλλιεργούσαν και πωλούσαν το διάσημο κρασί τους σε όλη την Μεσόγειο, εκεί όπου βρέθηκε και το παλαιότερο πατητήρι του κόσμου, στην περιοχή του Βαθύπετρου λίγο έξω από τις Αρχάνες.
Κι αν στα ρωμαϊκά χρόνια οι αριστοκράτες έπιναν αποκλειστικά και μόνο το κρασί της Κρήτης στα συμπόσιά τους, στο Μεσαιώνα ολόκληρη η Ευρώπη ορκιζόταν στο όνομα του φημισμένου γλυκόπιοτου Μαλβαζία, που εκτός από την Μονεμβασία παρήγαγε και η ενετοκρατούμενη Κρήτη.



Παραδοσιακά και σύγχρονα οινοποιεία ανοίγουν τις πόρτες τους στο κοινό χάρη στον ενθουσιασμό των ντόπιων νέων οινοποιών. Παρακολουθούσαν από παιδιά τους παππούδες και τους πατεράδες τους να φροντίζουν με ευλάβεια τους αμπελώνες, περιεργάζονταν με περιέργεια τα παραδοσιακά εργαλεία, χώνονταν κρυφά στα δροσερά κελάρια και ανυπομονούσαν να ανοιχτεί το πρώτο βαρέλι της νέα σοδειάς. Το κρασί το αγάπησαν, το σπούδασαν και επιστήμονες, πλέον, γύρισαν στον τόπο τους για να συνεχίσουν και να εξελίξουν την τέχνη του οινοποιού. Πειραματίζονται, δοκιμάζουν, καινοτομούν. Αναβιώνουν τις ντόπιες ποικιλίες σταφυλιών όπως βιδιανό, πλυτό, δαφνί, κοτσιφάλι και μαντηλαριά και τις παντρεύουν με τις γαλλικές Chardonnay, Syrah και Cabernet Sauvignon με εκπληκτικά αποτελέσματα. Και όλοι τους συμφωνούν σε ένα πράγμα: τα οινοποιεία πρέπει να είναι ανοιχτά στο κοινό και να προσφέρουν μια ολοκληρωμένη οινική εμπειρία στους επισκέπτες, που περιλαμβάνει από ενημέρωση και ξενάγηση μέχρι γευσιγνωσία και προώθηση των κρασιών. Ακριβώς όπως συμβαίνει εδώ και χρόνια στο εξωτερικό. Τα πρώτα βήματα έγιναν με την δημιουργία των Δικτύων Οινοποιών και την χάραξη των Δρόμων του Κρασιού με στόχο να ενταχθούν σε αυτούς όλα τα επισκέψιμα οινοποιεία του νησιού.



Ο αμπελώνας της Κρήτης είναι ο παλαιότερος στην Ελλάδα. Η καρδιά του χτυπά στα βόρεια του νησιού, στις εύφορες κοιλάδες και τις πλαγιές που δροσίζονται από το βοριαδάκι του Αιγαίου. Εκεί, η ραχοκοκκαλιά του Ψηλορείτη δημιουργεί μια πελώρια, φυσική “ασπίδα” που προφυλάσσει τα αμπέλια από τον λίβα της Αφρικής. Ο κρητικός αµπελώνας χρησιµοποιεί κυρίως τέσσερις ποικιλίες: τη Βιλάνα για τα λευκά κρασιά, το Κοτσιφάλι, το Μαντηλάρι και το Λιάτικο για τα ερυθρά και τα ροζέ. Η Κρήτη παράγει το περίπου το 1/5 των ελληνικών κρασιών και από αυτά, το 80% προέρχεται από τον νομό Ηρακλείου. Πεζά, Αρχάνες και Δαφνές είναι κατάφυτα με αμπελώνες. Μόλις το 2007 οι οινοπαραγωγοί του νομού δημιούργησαν το Δίκτυο Οινοποιών, που αποτελεί την κύρια συλλογική και συντονισµένη έκφραση όλων των οινοποιών του Νοµού Ηρακλείου.
 


Για να επισκεφθεί κανείς τα πολλά οινοποιεία μπορεί, με αφετηρία την πόλη του Ηρακλείου, να ακολουθήσει τις δύο διαδρομές, που “χαράζουν” οι Δρόμοι Κρασιού Ηρακλείου. Η ανατολική διαδρομή περιλαμβάνει τον αμπελώνα των Αρχανών και τον αμπελώνα των Πεζών. Στις Αρχάνες καλλιεργούνται δύο ερυθρά σταφύλια: το τοπικό Κοτσιφάλι, μια ποικιλία με υψηλό δυναμικό σε αλκοόλη και η αιγαιοπελαγίτικη Μαντηλαριά που αντιπροτείνει χρώμα, τανίνες και πλούτο σώματος. Εκεί παράγονται οι ερυθροί οίνοι ΠΟΠ Αρχάνες με έντονο μεσογειακό χαρακτήρα και πολύπλοκη αρωματική παλέτα, στην οποία βιολέτες και φρούτα εναλλάσσονται με μπαχαρικά και σοκολάτα. Στα Πεζά, τ’ αμπέλια απλώνονται πανοραμικά σε χαμηλούς λόφους που περιτριγυρίζονται από ελαιώνες. Κι εδώ καλλιεργείται το Κοτσιφάλι και η Μαντηλαριά για την παραγωγή του ερυθρού κρασιού με Ονομασία Προέλευσης Πεζά αλλά περισσότερο διάσημο είναι το λευκό Πεζά που παράγεται από την παλιά κρητική ποικιλία Βηλάνα. Πρόκειται για ευχάριστο κρασί με λουλουδένια και φρουτώδη αρώματα. Η δυτική διαδρομή διασχίζει τον αμπελώνα των Δαφνών, όπου παράγονται οι ερυθροί ξηροί και γλυκείς οίνοι ΠΟΠ Δαφνές. Τα αμπέλια βρίσκονται στις βορειανατολικές παρυφές του Ψηλορείτη, στα 300 με 400 μέτρα υψόμετρο ενώ η ποικιλία που κυριαρχεί είναι το Λιάτικο που δίνει ερυθρά κρασιά με πορτοκαλοκόκκινο χρώμα.



Στο ανατολικό άκρο της Κρήτης, στο νομό Λασιθίου, οι αμπελώνες βρίσκονται κυρίως γύρω από την πόλη της Σητείας που παράγει ερυθρά και γλυκά κρασιά. Μάλιστα, στο ανάκτορο της Κάτω Ζάκρου βρέθηκαν οινοποιήσιμα σταφύλια ηλικίας αρκετών χιλιάδων ετών ενώ ο Λούκουλλος από εκεί προμηθευόταν κρασί και το μετέφερε στη Ρώμη για τα περίφημα γεύματά του. Κυριότερη ποικιλία στο νομό είναι το ερυθρό Λιάτικο, το οποίο χρησιμοποιείται για την παραγωγή κόκκινων ξηρών ή γλυκών κρασιών με ΠΟΠ Σητεία. Ο παραδοσιακός σητειακός αμπελώνας ξεκινά από ένα υψόμετρο 600 περίπου μέτρων και ξεδιπλώνεται μέχρι την θάλασσα. Κυριαρχεί πάνω στις πλαγιές των λόφων με τις πανάρχαιες πεζούλες, σε ένα έδαφος πλούσιο σε άργιλο, ασβέστη και άμμο.



Στο δυτικό άκρο της Κρήτης, ο νομός Χανίων κατέχει τη δεύτερη θέση σε αριθμό οινοποιείων μετά το Ηράκλειο. Τα περισσότερα είναι επισκέψιμα και οι διαδρομές για να τα επισκεφθεί κανείς κινούνται κυρίως γύρω από το βουνό. Κυρίαρχη παραδοσιακή ποικιλία είναι το ερυθρό ρωμαίικο, που χρησιμοποιείται και σε λευκή οινοποίηση.



Κύριο, όμως, προϊόν του ρωμαίικου είναι ο μαρουβάς, το παλαιωμένο κόκκινο κρασί, με τον ιδιαίτερο, οξειδωμένο χαρακτήρα. Πολύ πρόσφατα δημιουργήθηκε το Δίκτυο Οινοποιών Νομού Χανίων-Ρεθύμνης και αποτελείται από 11 οινοποιεία σε Χανιά και Ρέθυμνο. Ο νόμος Ρεθύμνου παρότι έχει πολλά αμπέλια, η οργανωμένη οινοπαραγωγή άρχισε πολύ πρόσφατα με τα οινοποιεία του Ζουμπεράκη (Σκεπαστή Ρεθύμνης, τηλ. 28340 51589) και του Κλάδου (Καλή Συκιά Φοίνικα, τηλ. 28320 51075).



Διαβάστε τη συνέχεια στο arttravel.gr