Ένα story αλλιώτικο από τα άλλα: Όταν ο Λάμπρος & ο Χρήστος, άστεγοι ξεναγούν κάθε Σάββατο τους συνανθρώπους τους στις γειτονιές του κέντρου! (φωτό)

Η περιήγηση των αστέγων -ή αλλιώς «Αόρατες διαδρομές»- είναι μία πρωτοβουλία του περιοδικού δρόμου Σχεδία που ξεκίνησε από τον Σεπτέμβριο και έχει ήδη μεγάλη ανταπόκριση. Κάθε Σάββατο δύο άστεγοι αναλαμβάνουν να «ξεναγήσουν» συνανθρώπους τους σε διάφορες γειτονιές του κέντρου της Αθήνας και να μοιραστούν μαζί τους προσωπικές εμπειρίες και γνώσεις για τις δομές και τις παροχές του Δήμου σε ανθρώπους που έχουν ανάγκη. Πήγαμε σε αυτή την διαφορετική περιήγηση και η εμπειρία ήταν πολύ έντονη. Η συνάντηση έγινε στα γραφεία του περιοδικού Σχεδία στην Ομόνοια. Εκεί μας υποδέχτηκαν ο Λάμπρος και ο Χρήστος, οι οδηγοί της περιήγησης. Γύρω στα είκοσι άτομα είχαν έρθει για να παρακολουθήσουν την διαφορετική αυτή ξενάγηση. Νέοι, άνθρωποι μεγαλύτερης ηλικίας, κάποιοι μόνοι, άλλοι με παρέα, μία οικογένεια με το παιδί τους και μία δημοσιογράφος από ένα γαλλικό περιοδικό. Ο Λάμπρος και ο Αντώνης μας συστήθηκαν και μας ενημέρωσαν συνοπτικά για το τι θα ακολουθήσει. Μας είπαν ότι παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν, η περιήγηση τους βοηθάει κάπως να ζήσουν πιο ανθρώπινα. Και οι δύο είναι πωλητές του περιοδικού δρόμου Σχεδία και εκπαιδεύτηκαν από επαγγελματίες ξεναγούς για να μπορούν να κάνουν σωστά τις Αόρατες Διαδρομές.

Μετά τις συστάσεις βγήκαμε στον δρόμο και η περιήγηση ξεκίνησε.

Πρώτη στάση, οδός Χαλκοκονδύλη και Μάρνης, απέναντι από το ξενοδοχείο-ξενώνα αστέγων Ionis. Ο Λάμπρος ξεκινάει με σιγουριά την αφήγηση. «Το ξενοδοχείο ανήκει στο ίδρυμα αστέγων και έχει μετατραπεί σε ξενώνα», λέει. Φιλοξενεί 125 άτομα. Το 60% είναι άντρες και το 40% γυναίκες, από 19-80 ετών. Ένας από αυτούς είμαι κι εγώ. Ο ξενώνας μας παρέχει όλες τις ανέσεις συν ένα πρωινό και δύο γεύματα. Στην διάθεση των φιλοξενουμένων υπάρχουν ψυχολόγοι, ψυχίατροι, κοινωνικοί λειτουργοί και κοινωνικό φαρμακείο. Οι δύο τελευταίοι όροφοι λειτουργούν σαν υπνωτήριο. Φιλοξενεί ανθρώπους που δεν έχουν που να μείνουν και ακόμη δεν έχουν κάνει τις απαραίτητες εξετάσεις για να γίνουν μόνιμοι φιλοξενούμενοι στον ξενώνα. Με την κρίση έχουν γίνει πιο ελαστικοί ως προς τον χρόνο διαμονής», λέει. «Ο μόνος τρόπος για να χάσεις τη θέση σου είναι αν κάνεις χρήση ναρκωτικών. Από τον Σεπτέμβρη έχουν αρχίσει να δέχονται και μετανάστες. Προσπαθούμε όλοι να τα βολευτούμε και να τα πηγαίνουμε καλά μεταξύ μας. Καμιά φορά προκύπτουν κόντρες και προβλήματα. Υπάρχουν άνθρωποι που έχουν ψυχολογικά και άλλοι που δεν μπορούν να δεχτούν την κατάσταση τους, οι νέοι άνεργοι για παράδειγμα. Το ίδρυμα και ο ξενώνας προσπαθεί να βοηθήσει όσο μπορεί την κατάσταση. Στην Αθήνα υπάρχουν κι άλλοι ξενώνες αλλά δεν είναι αρκετοί. Οι άνθρωποι που έχουν μείνει άστεγοι τελευταία είναι πολλοί. Οι περισσότεροι δεν μπορούν να βρουν δουλειά ή ο μισθός δεν τους φτάνει ούτε για το ενοίκιο. Έχουμε κάποια νέα παιδιά που δουλεύουν σαν σεκιούριτι, για παράδειγμα, αλλά ο μισθός τους είναι πολύ χαμηλός. Υπάρχουν και οι άλλοι άστεγοι που δεν θέλουν να μείνουν σε ξενώνες γιατί δυσκολεύονται να δεχτούν την κατάστασή τους, είναι πολύ περήφανοι για να δεχτούν την βοήθεια και παραμένουν στους δρόμους». Στο τέλος της αφήγησης ο Λάμπρος δέχεται διάφορες ερωτήσεις από τους παρευρισκόμενους και απαντάει ανοιχτά σε όλες. Η περιήγηση συνεχίζεται.

Δεύτερη στάση, οδός Καποδιστρίου, απέναντι από την πλατεία Βάθη – Δομές απεξάρτησης στην Αθήνα. Είναι η σειρά του Χρήστου να κάνει την αφήγηση. Μας ενημερώνει εκτενώς για τα κέντρα απεξάρτησης και μοιράζεται μαζί μας με απόλυτη ευθύτητα και ειλικρίνεια την δικιά του εμπειρία με τα ναρκωτικά. «Εδώ βρίσκονται τα γραφεία του ΟΚΑΝΑ», λέει. «Εκεί μπορεί να πάει οποιοσδήποτε ναρκομανής, να πάρει νούμερο και να περιμένει να ξεκινήσει την απεξάρτηση. Η απεξάρτηση στον ΟΚΑΝΑ γίνεται με υποκατάστατα φάρμακα όπως η μεθαδόνη. Στην περιοχή υπάρχει κι ένα στέκι. Εκεί μπορεί να πάει ο θεραπευόμενος να φάει μια τυρόπιτα, να κάνει ένα μπάνιο, να πλύνει τα ρούχα του και να μιλήσει με εξειδικευμένο προσωπικό που θα τον βοηθήσει και θα τον καθοδηγήσει στην διάρκεια της θεραπείας του. Ο ΚΕΘΕΑ είναι μία άλλη δομή απεξάρτησης που παρέχει στεγνό πρόγραμμα. Περιλαμβάνει τα Ιθάκη, Νόστος, Διάβαση, Στροφή (που ασχολείται με τον ανήλικο πληθυσμό εξαρτημένων ανθρώπων), εργαλείο τους είναι η εργασιοθεραπεία και η ψυχοθεραπεία. Δεν παρέχει καθόλου φάρμακα και η απεξάρτηση στον ΚΕΘΕΑ διαρκεί τρία χρόνια. Υπάρχει και το 18 ΆΝΩ. Είναι κι αυτό ένα στεγνό πρόγραμμα αλλά βοηθάει τους ανθρώπους που έχουν διπλή διάγνωση. Δηλαδή πρόβλημα εθισμού και ψυχολογικό πρόβλημα. Στο 18 ΆΝΩ οι θεραπευόμενοι συνυπάρχουν όλοι στον ίδιο χώρο και δεν μπορούν να φύγουν. Το πρόγραμμα διαρκεί τρία χρόνια και περιλαμβάνει ψυχοθεραπεία – ατομική και ομαδική και θεραπεία μέσα από την τέχνη. Μέσα από το θέατρο, το ραδιόφωνο, τον πηλό, τη ζωγραφική, το κουκλοθέατρο ο καθένας προσπαθεί να φτάσει στην αλήθεια του και να βρει τον εαυτό του. Εγώ έχω ολοκληρώσει το 18 ΆΝΩ και το θεωρώ ένα πολύ σοφό πρόγραμμα», λέει.

Υπάρχουν και οι Ναρκομανείς Ανώνυμοι. Πρόκειται για χρήστες που έχουν σαν κοινό και καθαρό στόχο να απεξαρτηθούν. Βοηθάνε ο ένας τον άλλον χωρίς τη βοήθεια εξειδικευμένου προσωπικού. Κάθε τους συνάντηση ξεκινάει με την φράση, ‘Ανώτερη δύναμη δώσε μου τη γαλήνη να δέχομαι τα πράγματα που δεν μπορώ να αλλάξω, το κουράγιο να αλλάζω αυτά που μπορώ και τη σοφία να γνωρίζω τη διαφορά τους’». Ο Χρήστος μας ενημερώνει και για ένα πρόγραμμα που δεν έχει έρθει ακόμη στην Ελλάδα αλλά στο εξωτερικό εφαρμόζεται με πολύ θετικά αποτελέσματα. «Το Shooting Gallery είναι ένας χώρος όπου μπορεί να πάει ο χρήστης και να κάνει ασφαλή χρήση. Εκεί εξειδικευμένο προσωπικό και γιατρούς οι οποίοι τον ενημερώνουν που θα βρει βοήθεια. Τα στοιχεία είναι πολύ ενθαρρυντικά και ο Δήμος σκέφτεται να το ξεκινήσει στην Αθήνα». Λίγο πριν ολοκληρώσει την αφήγηση ο Χρήστος μας μιλάει για το σίσα, ένα ναρκωτικό που έχει διαδοθεί πολύ επειδή είναι φτηνό αλλά τα ποσοστά θνησιμότητας από τη χρήση του είναι πολύ μεγάλα. «Η βάση του σίσα είναι η κρυσταλλική μεθαμφεταμίνη και είναι αναμεμειγμένο με υγρά μπαταρίας, χλωρίνη και διάφορα άλλα βλαβερά πράγματα», λέει. Οι χρήστες φτιάχνουν μόνοι τους τις πίπες από παλιές λάμπες φθορίου. Το καίνε και το καπνίζουν. Δεν το καταπίνουν, το περιφέρουν στο στόμα και αν το καταπιούν ο θάνατος είναι ακαριαίος γιατί καταστρέφει αμέσως οποιοδήποτε όργανο έρθει σε επαφή. Έχουν πεθάνει πάρα πολλοί άνθρωποι από αυτό. Τα συμπτώματα του σίσα, είναι η αϋπνία έως και τρεις μέρες και η μανία για σεξ. Και όταν περάσουν τα τρία εικοσιτετράωρα ο άνθρωπος πέφτει σε λήθαργο και κοιμάται για τρεις μέρες. Γι’ αυτό μπορεί να βλέπετε τους χρήστες στο δρόμο να κάνουν ότι κάτι ψάχνουν, να μην επικοινωνούν. Η εικόνα είναι πολύ σκληρή αλλά η εμπειρία γι’ αυτούς ακόμη περισσότερο», λέει. «Τι είναι αυτό που οδηγεί κάποιον στην χρήση των ναρκωτικών», ρωτάει κάποιος από τους παρευρισκόμενους. «Είναι πάρα πολλές οι αιτίες, αλλά πιστεύω ότι όλα ξεκινάνε από την οικογένεια», εξηγεί ο Χρήστος – μιλάει από προσωπική εμπειρία. «Όταν οι σχέσεις δεν είναι καλές και η οικογένεια δεν συζητάει, δεν μοιράζεται, το παιδί αποκτά την ανάγκη να κρύψει πράγματα από τους γονείς του γιατί φοβάται την αντίδραση. Το παιδί κάνει ένα λάθος και δεν μπορεί να το μοιραστεί, το κρατάει μέσα του και δεν ξέρει πως να το εκφράσει. Ο γονιός θα αργήσει να καταλάβει ότι το παιδί του κάνει χρήση και ο εθισμός θα είναι αναπόφευκτος. Η ηρωίνη είναι ένα ναρκωτικό που σε οδηγεί σταθερά στον θάνατο, αλλά και σε παραβατικές συμπεριφορές. Χάνεις την αξιοπρέπεια σου και κανένας άνθρωπος δεν θέλει να μείνει δίπλα σου. Το μόνο που μπορείς να κάνεις είναι να πάρεις την απόφαση να χτίσεις τη ζωή σου από την αρχή. Να μαζεύεις μέρες καθαρότητας και να φτάσεις μόνος σου να πεις ότι καθάρισα, αν προλάβεις».

Η διαδρομή συνεχίζεται.

Τρίτη στάση οδός Κωνσταντινουπόλεως, έξω από το Εθνικό Θέατρο. Τον λόγο παίρνει ο Λάμπρος και μας χαλαρώνει κάπως με την αισιοδοξία του και με το πώς το θέατρο του έδωσε ζωή. «Στα 50 μου, έμεινα άστεγος για πρώτη φορά στη ζωή μου. Έμεινα ένα μήνα στο δρόμο και είδαν πολλά τα μάτια μου. Αγοραπωλησίες ναρκωτικών, συμμορίες, πορνεία. Ήμουν τυχερός γιατί εκεί με προσέγγισε ένας άγνωστος και μου έδωσε ένα χαρτάκι με το τηλέφωνο του ξενώνα Ionis. Από τότε άρχισα να παίρνω μπρος. Έγινε κάτι πολύ σημαντικό και πρωτοποριακό τότε στον ξενώνα. Προσέλαβαν τον σκηνοθέτη Παναγιώτη Δουρλή, ο οποίος μας μάζεψε και δημιούργησε την πρώτη θεατρική ομάδα αστέγων στην Ευρώπη. Στην αρχή ήμασταν δεκαπέντε άτομα και τελικά μείναμε πέντε. Ένας από αυτούς ήμουν κι εγώ. Σκεφτόμουν ότι αφού δεν έχω δουλειά ας το κάνω, το πίστεψα εξ αρχής. Δεν ήθελα να μείνω με τα χέρια σταυρωμένα, να πίνω καφέ όλη μέρα και να βλέπω πρωινάδικα. Πίστεψα σε αυτόν τον άνθρωπο γιατί και αυτός πίστεψε σε εμάς. Σε έξι μήνες ανεβάσαμε την πρώτη μας θεατρική παράσταση. Ένα δύσκολο έργο του Δημήτρη Δημητριάδη την «Μετάνοια». Το θέατρο μου άνοιξε καινούριες πόρτες. Με έκανε να μιλήσω όπως μιλάω τώρα σε εσάς και να κάνω τα πρώτα μου βήματα για να ξεκινήσω μία καινούρια ζωή». Η περιήγηση συνεχίζεται και έχουμε αρχίσει όλοι να νιώθουμε πιο οικεί. Στην διαδρομή για την επόμενη στάση συζητάμε πλέον φιλικά μεταξύ μας και με τους δύο οδηγούς.

Πατήστε εδώ για να δείτε τη συνέχεια - grekamag.gr