Στον Ιανό παρουσιάζω την ποιητική συλλογή «Ζείδωρος Ανεμος» της Μάρως Μπέη-Τζαβέλα

(από προηγούμενη παρουσίαση του βιβλίου στις αρχές Δεκεμβρίου)

«Γράφω ποιήματα, γιατί έτσι μόνο κατορθώνω ενίοτε να είμαι συνεπής στο rendez-vous μου με τον εαυτό μου...», κάπως έτσι εξηγεί η Μάρω Μπέη-Τζαβέλα τη σχέση της με την ποίηση, η οποία αποτυπώνεται στην πρώτη της ποιητική συλλογή, με τίτλο «Ζείδωρος Ανεμος», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Θερμαϊκός».

Παρουσιάζω την ποιητική συλλογή της Μάρως Μπέη-Τζαβέλα την Τρίτη 15 Ιανουαρίου και ώρα 6 το απόγευμα στον Ιανό.

Ποίηση σημαίνει δημιουργία. Οπότε δεν είναι έκπληξη ότι η Μάρω έγραψε ποιήματα. Αν κάτι χαρακτηρίζει τη Μάρω, είναι η δημιουργία. Δημιουργία προϋποθέτει όραμα, εμπιστοσύνη στο εαυτό σου και όρεξη για διακινδύνευση. Σπούδασε φιλολογία, διακινδύνευσε να πάει στη μακρινή Καλιφόρνια όπου έκανε μεταπτυχιακά στο Berkley  σε εποχή που δεν ήταν ό,τι πιο εύκολο, αφιερώθηκε στα παιδιά, δηλαδή στη ζωή, δημιούργησε οικογένεια, 3 παιδιά και 8 εγγόνια, εργάστηκε με όραμα για τους πρόσφυγες, δημιούργησε επιχειρήσεις, δημιούργησε περιουσία, έχτισε σπίτια και εξοχικά για να υλοποιήσει όνειρα σε ηλικίες που οι περισσότεροι από εμάς δεν θα τολμούσαν.

Στην αρχή, σε εποχή που ο κόσμος και ο άνθρωπος ήσαν ένα όλο, η φιλοσοφία και επιστήμη εκφραζόντουσαν με ποιητικό λόγο. Στα χρόνια που ακολούθησαν την επέλευση της λογικής και της επιστήμης, που ο άνθρωπος και ο κόσμος διαχωρίστηκαν,  ο πεζός λόγος κυριάρχησε. Όμως παρά την επικράτηση του πεζού λόγου,  παρά την επικράτηση της λογικής και της εμπειρικής επαλήθευσης της πραγματικότητας,  που θέτει τον άνθρωπο απέναντι στη φύση την οποία παρατηρεί παρά συμμετέχει, η ποίηση συνεχίζει, οι ποιητές συνεχίζουν και δημιουργούν, και εμείς δεν παύουμε να αντλούμε «αλήθειες» μέσα από την ποίηση. 

Η ποίηση συνεχίζει και καταπιάνεται με εκείνο το αιθέριο στοιχείο το οποίο ξεφεύγει από την εμπειρική επαλήθευση της πραγματικότητας. Κάποιος χαρακτήρισε την ποίηση σαν την πρόσθεση ενόρασης, συναίσθησης στο αυστηρά μυϊκό και οστέινο υπόβαθρο του κόσμου μας.

Η ποίηση μας λέει ότι όσο μαθαίνουμε για τον κόσμο μαθαίνουμε για τον εαυτό μας και όσο μαθαίνουμε για τον εαυτό μας, μαθαίνουμε για τον κόσμο.

Η ποίηση της Μάρως είναι , κατ’ αρχή προσωπική, μια προσπάθεια κατανόησης της θέσης της δικής της ύπαρξης μέσα σε μια συγκυρία στιγμών που της έτυχαν, μέσα στο κόσμο. Είναι επομένως οντολογική δηλαδή υπαρξιακή, και οι στιγμές που έζησε και επεξεργάστηκε μέσα από την ποίησή της αντιστοιχούν στα τέσσερα μεγάλα προβλήματα της ύπαρξης μέσα στο πραγματικό κόσμο που βιώνουμε, όπως θα έλεγε ο Ε. Yalom: θάνατος, μοναξιά, ποιο είναι το νόημα της ζωής, πώς να διαχειριστούμε την ελευθερία μας. Αυτά είναι τα μεγάλα θέματα της ύπαρξης, και δεν είναι τυχαία τα σημεία συνάντησης της ψυχανάλυσης, της θρησκείας και της φιλοσοφίας.

Η Μάρω δίνει τις δικές της απαντήσεις: ο θάνατος οικείων προσώπων μας, μας  αποσταθεροποιεί και μας θέτει ενώπιον της δικής μας ύπαρξης. Μας αποσταθεροποιεί περισσότερο απ’ ο,τιδήποτε  άλλο. Ο καθένας δίνει την δική του μάχη και με όποια εφόδια έχει.

Η Μάρω πάλεψε με αυτά.  Αντιμετώπισε το θάνατο με το να αποδεχτεί, όπως γράφει,  την ζωή και το θάνατο ως όλο «χωρίς πύλη ενδιάμεσα». Αντιμετώπισε την μοναξιά αντλώντας  δύναμη από την οικογένειά της και τις αγαπημένες μνήμες των εκλιπόντων. Αντιμετώπισε το νόημα της ζωής της ερμηνεύοντας  τους γνήσιους ανθρώπους και την γνήσια φύση γύρω της, (ιδίως τους ανθρώπους και τη φύση της αγαπημένης Σίφνου και του Αιγαίου γενικότερα) και αποφασίζοντας ότι μόνο το νόημα που δίνουμε εμείς στη ζωή μας – με τις πράξεις, παραλείψεις και ανοχές μας έχει, σε τελική ανάλυση, σημασία. Έτσι η Μάρω τοποθετείται, μέσα από την ποίησή της προσωπικά αλλά και κοινωνικά, γιατί πρέπει να πράξει, ώστε να μη χρεωθεί με παράλειψη και ανοχή, όπως οι περισσότεροι από εμάς επιλέγουμε, ελπίζοντας ότι η μπόρα, όποια και αν είναι θα μας περάσει χωρίς συνέπειες.  Έτσι τέλος, διαχειρίστηκε την ελευθερία της να επιλέξει ανάμεσα στη θλίψη και στη ευτυχία και επέλεξε την ευτυχία διακινδυνεύοντας  να ερευνήσει τον εαυτό της , να κάνει μαθήματα δημιουργικής γραφής και αισθητικής,  και να δημιουργήσει- όπως  εξάλλου πάντα έκανε- γράφοντας και ολοκληρώνοντας σε πορεία 3 ετών  και εκδίδοντας (μια όχι ασήμαντη πράξη διακινδύνευσης) τη συλλογή ποιημάτων της.

Και πως εξάλλου ήταν δυνατόν μια απόγονος Κολοκοτρώνη και Μπέη, που είναι παντρεμένη πενήντα δύο χρόνια με έναν Τζαβέλα, να μην επέλεγε το δρόμο της δημιουργίας και της διακινδύνευσης για να ορίσει εκείνη την ζωή της, ελεύθερα.