Ελένη Καραΐνδρου: «Δεν κάνω την τέχνη μου επάγγελμα»

Εχει σπουδάσει πιάνο, ενορχήστρωση, διεύθυνση ορχήστρας καθώς και εθνομουσικολογία, αλλά απ' ό,τι φαίνεται και η αρχιτεκτονική όχι μόνο της αρέσει αλλά είναι και μία από τις αδυναμίες της. «Ελα πρώτα να σου δείξω το σπίτι μου μετά την τελευταία ανακαίνιση που του έκανα και μετά τα λέμε. Δεν είναι όμορφο; Ολα μόνη μου τα σχέδια». Στην Ελένη Καραΐνδρου δεν είναι εύκολο να φέρεις αντίρρηση. Είναι ο τρόπος που σου μιλάει, που σου μεταδίδει, ιδιαιτέρως, τη χαρά της και κυρίως η… πονηριά που έχει να σε κάνει… συνένοχό της, αναφέρει το δημοσίευμα στο  ΒΗΜΑ. «Πάμε καλύτερα στο γραφείο να μη μας ενοχλήσει κανείς. Ξέρεις σήμερα έχω ετοιμασίες. Περιμένω τα εγγόνια μου και μαγειρεύω. Κάθε Σαββατοκύριακο σε εμένα είναι».

Μεταξύ του μαγειρέματος για τα εγγόνια και της αρχιτεκτονικής έπρεπε να... βολευτεί και μια συνέντευξη. Και βολεύτηκε. Αιτία και αφορμή η νέα της δισκογραφική δουλειά «Concert in Athens». Το υλικό προέρχεται από τη ζωντανή ηχογράφηση της συναυλίας της στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, τον Νοέμβριο του 2010. Η Ελένη Καραΐνδρου δεν κρύβει την ικανοποίησή της. «Κάθε δισκογραφική δουλειά είναι και μια γιορτή. Ενα τελετουργικό, και μετά από δέκα δίσκους στη δισκογραφική εταιρεία ECM και 22 χρόνια υπάρχει και ροή στη συνεργασία».
Δεν φτάνει μόνο ο ψυχισμός

Τη «γιορτή» αυτή η Ελένη Καραΐνδρου την αντιλαμβάνεται ως «ψυχισμό». «Σε όλη μου τη διαδρομή έως τώρα έχω δουλέψει με πάρα πολλούς μουσικούς και έχουν μείνει δίπλα μου για πολλά χρόνια. Και αυτό επειδή είναι και καλοί μουσικοί και ταιριάζει ο ψυχισμός μας. Το ήθος και το ύφος αλλά και η ικανότητά τους. Και σε προλαβαίνω. Δεν φθάνει μόνο ο ψυχισμός. Χρειάζεται και το ταλέντο. Αλλά το ταλέντο είναι και ψυχισμός. Και κάτι ακόμη: δεξιοτεχνία υπάρχει χωρίς ψυχισμό, αλλά δεν με ενδιαφέρει αυτό. Με ενδιαφέρει το ταλέντο και η βαθιά μουσική ιδιοσυγκρασία. Θαυμάζω ανθρώπους που δεν είναι μόνο δεξιοτέχνες. Δεν με ενδιαφέρει αυτό. Με ενδιαφέρει να υπάρχει κάτι ακόμη, κάτι από πίσω».

Αυτό το κάτι για την Ελένη Καραΐνδρου είναι ίσως το γεγονός ότι δεν αντιμετωπίζει τη μουσική ως επάγγελμα. «Οι καλλιτέχνες - εγώ τουλάχιστον σε αυτούς ανήκω - δεν κάνουν την τέχνη τους επάγγελμα. Δεν την έκανα ποτέ επάγγελμα. Εχω βγάλει τη φήμη του πολύ καλού συνθέτη κινηματογράφου αλλά δεν το είδα ποτέ ως επάγγελμα. Το είδα σαν μια αφορμή για ενδιαφέρουσες συναντήσεις με σκηνοθέτες, ποιητές… Εχω δεχτεί και δέχομαι πάρα πολλά σενάρια από όλον τον κόσμο. Τα 9/10 τα έχω απορρίψει ή τα απορρίπτω. Χρειάζεται προσοχή πού θα βάλεις τον πήχη. Πολύ εύκολα μπορείς να ξεφύγεις».

Οταν είσαι όμως τελειομανής δεν είναι εύκολο να ξεφύγεις. Ξέρει άλλωστε τη φήμη που την ακολουθεί. «Είμαι τελειομανής με την έννοια ότι τείνεις σε κάτι που είναι τέλειο αλλά ποτέ δεν το φθάνεις. Μου έλεγαν παλαιότερα για ένα έργο μου ότι ήταν καταπληκτικό και εγώ απαντούσα ότι έχω πετύχει μόνο το 80%. Πάντα ήμουν και είμαι αυστηρή με τον εαυτό μου. Θέλω όλα να γίνονται όμορφα και τέλεια. Εμπεριέχει αυτό που κάνω μια αρμονία. Αν και δεν μπορώ να το εξηγήσω, ίσως και δεν χρειάζεται να τα ορίσουμε όλα. Από την άλλη, δεν θα άλλαζα κάποιο από τα θέματα που έχω κάνει εφόσον έχουν το αυθεντικό και το πηγαίο της στιγμής. Κουβαλούν τη συγκίνηση της ιδέας που με συγκλόνισε. Σημασία έχει η μουσική να είναι λυτρωτική. Αν δεν είναι, τότε είναι χάλια».

Γεμάτα τα συρτάρια της από κασέτες με ιδέες που κατά περιόδους την έχουν συγκλονίσει. Ή μάλλον τα ντουλάπια. «Το πρώτο μου θέμα το έγραψα σε ηλικία 16 ετών διαβάζοντας ένα ποίημα του Ελύτη. Φώναξα τους φίλους μου και το άκουσα. Τι θέλω να πω: έχω βρει ιδέες που δεν τις κράτησα στο χαρτί. Ευτυχώς κάποια στιγμή βγήκαν οι κασέτες. Δεν φθάνει όμως μια ζωή για να γίνουν όλες οι ιδέες πραγματικότητα» λέει η Ελένη Καραΐνδρου, σημειώνοντας ότι «ποτέ δεν με προβλημάτισε αν θα υπάρχει συνέχεια. Οταν έγραφα τη μουσική για τη  "Ρόζα", είχα τέτοια πληρότητα και συγκίνηση που είπα "Θεέ μου, σε ευχαριστώ, ας μην κάνω τίποτε άλλο''. Δεν έχω έπαρση».

Η συγκίνηση που ένιωσε το 1982, γράφοντας τη «Ρόζα», δεν την επηρέασε ως προς τη συνθετική της ικανότητα. Συνέχισε να γράφει και συνεχίζει επειδή δεν της λείπει η έμπνευση και κατά προέκταση τα έντονα συναισθήματα. «Το πιο σημαντικό είναι η έμπνευση. Η συνάντηση με ένα πρόσωπο, με μια ιδέα, με μια απώλεια που σε έχει συνταράξει. Και δεν εννοώ τα συναισθήματα μεγάλης χαράς. Τα συναισθήματα μεγάλης χαράς δεν σε προκαλούν να καθήσεις να γράψεις. Τα βιώνεις. Γράφεις όταν θέλεις να ξεπεράσεις κάτι που σε ταλανίζει, ένα συναίσθημα που σε έχει πραγματικά πληγώσει. Στη μεγάλη σου χαρά, τι θα κάνεις; Θα αφήσεις τη χαρά για να κάτσεις να γράψεις;». Στον έρωτα τι κάνεις; «Ο έρωτας είναι η πιο συνταρακτική κινητήριος δύναμη της ζωής. Εμπεριέχει την οδύνη την πιο συνταρακτική και την ανάταση την πιο απίστευτη. Μαζί πάνε αυτά. Οταν βιώνεις τον έρωτά σου, that's all. Αν αρχίζεις να τον αποχαιρετάς ή αρχίζει να σε πληγώνει με τα βέλη του, τότε θα γράψεις με ανάμνηση του μεγάλου έρωτα και την οδύνη της απώλειάς του».

Εκτός όμως από τα έντονα συναισθήματα υπάρχει και η πεζή πραγματικότητα, η οποία δεν είναι και τόσο... πεζή την τελευταία τριετία. «Τα πράγματα ποτέ δεν ήταν ρόδινα. Και εγώ έως τα 38 μου δεν ζούσα από τη μουσική. Εκανα άλλες δουλειές. Αλλά είχαμε δύναμη, εμπιστοσύνη, ελπίδα. Αυτά που στερούμε σήμερα από τους νέους. Η πολιτική ευνόησε και έθρεψε ένα πελατειακό τέρας, άρα και ο κόσμος έχει διαφθαρεί. Να αλλάξουν οι ανθρωποι. Να παλεύουν για το καλύτερο και όχι να ψηφίζουν τον τάδε για να βάλει το παιδί τους στη δουλειά».

Οι άσχετοι της πολιτικής
«Ζούμε σε μια χώρα που το κεφάλαιό της είναι ο πολιτισμός. Αν όμως οι σημερινές κυβερνήσεις ήταν τότε, θα είχε υπάρξει Φειδίας;» αναρωτιέται η Ελένη Καραΐνδρου. «Θα είχαν υπάρξει αυτά τα αριστουργήματα; Δεν θα είχε υπάρξει τίποτα… Εδώ όταν κάτι αρχίζει το τσαλαπατάνε. Την τελευταία 20ετία το θέατρο άνθιζε ειδικά με τα off broadway. Και τι έκαναν; Το πάτησαν.» Πώς το εξηγείτε, τη ρωτάμε. «Γιατί μπαίνουν άσχετοι στα υπουργεία. Γιατί μπήκε ο Γερουλάνος και δεν είναι μόνο αυτός. Και δεν μιλάμε για τώρα, τώρα έχουμε το άλλοθι της κρίσης. Το Απλό έκλεισε, το κράτος του χρωστάει λεφτά και μετά λένε αυτά για κρατικοδίαιτους… Υπάρχουν πολιτικοί, όχι όλοι, αδαείς και αγράμματοι. Η τέχνη στην Ελλάδα ζει το μαρτύριο του Σισύφου. Μόλις πάει κάτι να γίνει την πατάνε και πάμε πάλι από την αρχή. Αλλά άφησέ τα αυτά, μη μαυρίσουμε την ψυχή μας»..

πότε & πού:
Το cd «Concert in Athens» περιλαμβάνει θέματα από ταινίες του Αγγελόπουλου αλλά και μουσικές από το θέατρο και τον κινηματογράφο. Ερμηνεύει η Καμεράτα, υπό τη διεύθυνση του Αλέξανδρου Μυράτ, και συμμετέχουν η Κιμ Κασκασιάν (βιόλα), ο Γιαν Γκαρμπάρεκ (σαξόφωνο), ο Βαγγέλης Χριστόπουλος (όμποε). Στο πιάνο η Ελένη Καραΐνδρου.