Γιατί σήμερα δεν γιορτάζουμε - ένα άρθρο της τέως γενικής γραμματέας Ισότητας Μαρίας Στρατηγάκη

Σήμερα «δεν γιορτάζουμε ούτε δεχόμαστε επισκέψεις», όπως λέγαμε παλιά. Ομως υποχρεούμαστε να αναλογιστούμε τι έγινε και κυρίως τι δεν γίνεται για την ισότητα των φύλων και για τις γυναίκες.

Αναμφισβήτητα η οικονομική κρίση οξύνει τις ανισότητες των φύλων στην αγορά εργασίας, στην οικογένεια και στην πολιτική ζωή. Τα ποσοστά ανεργίας των γυναικών αυξήθηκαν ραγδαία, η εξάρτησή τους από συζύγους και πατεράδες εντείνεται, η βία που βιώνουν διογκώνεται και εκφράζεται τόσο με μορφές που ήδη γνωρίζουμε όσο και με νέες. Στην πολιτική ζωή εμφανίζονται πολιτικοί σχηματισμοί που εξαίρουν τον ανδρισμό, τον σεξισμό και τις έμφυλες προκαταλήψεις που θέλαμε να πιστεύουμε ότι είχαν σημειώσει σημαντική υποχώρηση τα τελευταία χρόνια.

Και ενώ αυτά συμβαίνουν γύρω μας, στο κοντινό ή και στο μακρινό κοινωνικό περιβάλλον μας, οι δημόσιες πολιτικές και παρεμβάσεις αντί να πολλαπλασιάζονται, φαίνεται ότι υποβαθμίζονται δραστικά, για πρώτη φορά μετά την ίδρυση της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων, το 1984. Και αυτό με άλλοθι την οικονομική κρίση, παρότι λεφτά (κοινοτικά) υπάρχουν και τα οποία αν δεν απορροφηθούν χάνονται!

Για πρώτη φορά, τη χρονιά που πέρασε, η γενική γραμματέας Ισότητας δήλωσε δημόσια ότι πιστεύει πως η ενδοοικογενειακή βία έχει θύματα εξίσου και τους άνδρες. Για πρώτη φορά αμφισβητήθηκε από την πολιτική ηγεσία ότι ο πολιτισμός συνδέεται άμεσα με έμφυλα στερεότυπα, με αποτέλεσμα να ακυρωθεί πρόγραμμα ΕΣΠΑ (5 εκατ. ευρώ) που θα ενίσχυε την πολιτιστική δημιουργία που προωθεί την ισότητα των φύλων. Για πρώτη φορά καθυστερεί επικίνδυνα η υλοποίηση προγράμματος ΕΣΠΑ ενίσχυσης των γυναικών στην αγορά εργασίας (10 εκατ. ευρώ) μόνο και μόνο επειδή ξέσπασε ενδονεοδημοκρατικός πόλεμος για το ποιος φορέας θα το υλοποιήσει. Για πρώτη φορά επιχειρείται συρρίκνωση κατά 80% των υπηρεσιακών δομών της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων και ίσως κατάργησή της, τη στιγμή που μόλις είχε επεκτείνει τις παρεμβάσεις της (χάρη στο ΕΣΠΑ) και στην καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών. Ας σημειωθεί ότι αυτό το πεδίο αποτελεί αποκλειστική αρμοδιότητα της συγκεκριμένης Γραμματείας.

Για τη νομιμοποίηση της οπισθοδρόμησης ευθύνεται ο δημόσιος λόγος (ΜΜΕ, πολιτικά κόμματα) ο οποίος υπερτονίζει την ευθύνη της κρίσης για τις αρνητικές εξελίξεις στην εργασία και στη ζωή των γυναικών, δίνοντας «άλλοθι» στις σεξιστικές πτυχές της ελληνικής κοινωνίας. Για παράδειγμα, τα συνεχιζόμενα περιστατικά έμφυλης βίας και κακοποίησης (όχι σπάνια και δολοφονίας) αποδίδονται στην απόγνωση από την ψυχολογική πίεση λόγω κρίσης των άνεργων ανδρών. Η «εξαφάνιση» των γυναικών από την κυβέρνηση, παρά την αύξηση του αριθμού των γυναικών στη Βουλή, αποδίδεται στις επείγουσες οικονομικές προτεραιότητες. Οι καθυστερήσεις στην εκδίκαση υποθέσεων βιασμών στις απεργίες των δικαστών και η ανεργία των γυναικών στην κατά προτεραιότητα απασχόληση του άνδρα «αρχηγού της οικογένειας». Τα φαινόμενα παρουσιάζονται ως να απορρέουν σχεδόν αποκλειστικά από την οικονομική κρίση. Σήμερα, αντίθετα με το παρελθόν, δεν έχουμε να περιμένουμε αντίβαρα ούτε από το γυναικείο κίνημα που έχει συρρικνωθεί (λόγω κρίσης;) ούτε από τις δημόσιες παρεμβάσεις για την ισότητα των φύλων, αφού αυτές υπηρετούνται από άτομα με αλλότριες προτεραιότητες.

Σήμερα υπάρχει, περισσότερο παρά ποτέ, η ανάγκη να αποτελέσει η ισότητα των φύλων βασικό άξονα των δημόσιων παρεμβάσεων, ιδιαίτερα κατά τον σχεδιασμό του μόλις συμφωνημένου Πέμπτου Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης (2014-2020). Η αναπτυξιακή διάσταση της απασχόλησης των γυναικών, η συμβολή της ισότητας στην κοινωνική συνοχή και η συνεισφορά της αυξημένης συμμετοχής των γυναικών στην ανανέωση της πολιτικής ζωής, δεν αποτελούν μόνον διαχρονικά πιστεύω μας, αλλά σημαντικό παράγοντα διεξόδου από τη κρίση.

Η Μαρία Στρατηγάκη είναι επίκουρος καθηγήτρια του Παντείου Πανεπιστημίου, τέως γενική γραμματέας Ισότητας