Vintage Story: Ταχυδρομικά περιστέρια πετούσαν σαν κατάσκοποι μεταφέροντας απόρρητα έγγραφα σε χιλιάδες χιλιόμετρα

Τα ταχυδρομικά ή αγωνιστικά περιστέρια χρησιμοποιούνταν από την αρχαιότητα. Αρχαίοι ιστορικοί αναφέρουν ότι οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι τα χρησιμοποιούσαν για στρατιωτικούς σκοπούς. Ο βασιλιάς Σολομώντας έστελνε μ' αυτά τις διαταγές του στις επαρχίες του βασιλείου του. Χρησιμοποιήθηκαν κατά τον Μεσαίωνα, αλλά ακόμη περισσότερο κατά τους νεότερους χρόνους. Το 1870, όταν οι Γερμανοί πολιορκούσαν το Παρίσι, η επικοινωνία της πόλης με την κυβερνητική επιτροπή που έδρευε στην Τουρ γινόταν με ταχυδρομικά περιστέρια.

Σε μεγάλο βαθμό οι επικοινωνίες κατά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο στηρίχτηκαν στα ταχυδρομικά περιστέρια. Στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο χρησιμοποιήθηκαν γύρω στα 250.000 περιστέρια για τις επικοινωνίες κυρίως μεταξύ Βρετανίας και ηπειρωτικής Ευρώπης.

Τα ταχυδρομικά περιστέρια που χρησιμοποιούνταν για στρατιωτικούς σκοπούς ήταν συνήθως μεγαλόσωμα και δυνατά, ώστε να μπορούν να διανύουν μέσα σε μια μέρα 700-900 χιλιόμετρα. Το αρσενικό ζύγιζε 425-525 γραμμάρια και το θηλυκό 380-480 γραμμάρια.

Το θηλυκό δεν μπορούσε να χρησιμοποιηθεί λίγες μέρες πριν και λίγες μέρες αφότου γεννούσε τα αυγά του. Η ταχύτητά του ήταν σε ένα λεπτό 1200-1600 μέτρα με ούριο άνεμο, 1000-1200 μέτρα με νηνεμία και 800-1000 μέτρα με αντίθετο άνεμο. Κατά μέσο όρο η ταχύτητά του ήταν 60 χιλιόμετρα την ώρα. Ένα καλά γυμνασμένο περιστέρι διένυε 300-400 χιλιόμετρα χωρίς στάση μεταφέροντας βάρος 25-30 γραμμάρια. Μπορούσε να μεταφέρει μεγαλύτερο βάρος, μέχρι 100 γραμμάρια σε αποστάσεις 30-50 χιλιομέτρων.

Τα ταχυδρομικά περιστέρια μπορούσαν εύκολα να επιστρέφουν στον περιστερώνα τους χάρη στην παρατηρητικότητα και την ικανότητά τους να θυμούνται τοποθεσίες. Αυτό συνδυαζόταν με την εξαιρετική τους όραση και την αντίληψη της κατεύθυνσης που διέθεταν. Εξυπακούεται βέβαια ότι έπρεπε να εξασκηθούν. Η εκπαίδευση των ταχυδρομικών περιστεριών γινόταν κατά την περίοδο Απριλίου - Οκτωβρίου και ήταν συνδυασμός σωματικής εκγύμνασης και ανάπτυξης πνευματικών ιδιοτήτων. Άρχιζαν να τις εκπαιδεύουν μόλις γίνονταν τριών μηνών. Την πρώτη φορά τα άφηναν κοντά στον περιστερώνα τους, κατόπιν σε μεγαλύτερες αποστάσεις.

Αρχικά αφήνονταν σε ομάδες (παλιά και νέα μαζί), ενώ κατόπιν μόνα τους. Τις μέρες που έβρεχε ή υπήρχε ομίχλη, δεν γινόταν εκπαίδευση. Όταν τελείωνε η περίοδος της εκπαίδευσης, ανάλογα με τις επιδόσεις τους χωρίζονταν σε δύο κατηγορίες: στα καλύτερα που χρησιμοποιούνταν για αναπαραγωγή, και στα υπόλοιπα που έμπαιναν σε υπηρεσία και εκτελούσαν αποστολές. Η εκπαίδευση των πιο μεγάλων περιστεριών δεν σταματούσε.

Κινητοί περιστερώνες
Σε καιρό πολέμου οι περιστερώνες που χρησιμοποιούνταν ήταν κινητοί (περιστεριοφόρα οχήματα), παλαιότερα ιππήλατοι, μετά σε φορτηγά αυτοκίνητα ειδικά διαμορφωμένα. Για να εκτελούν αποστολές τα περιστέρια από κινητούς περιστερώνες, χρειαζόταν ειδική εκπαίδευση. Μετά από κάθε μετακίνηση του κινητού περιστερώνα, έπρεπε τα περιστέρια με κάποιες ασκήσεις να εξοικειωθούν με τη νέα τους θέση, αλλιώς δεν ήταν δυνατό να χρησιμοποιηθούν. Οι ασκήσεις αυτές διαρκούσαν 2-8 μέρες.

Τα ταχυδρομικά περιστέρια δεν πετούσαν τη νύχτα. Όταν νύχτωνε, διέκοπταν το ταξίδι τους για να το συνεχίσουν το πρωί. Μόνο ένας πολύ μικρός αριθμός με ειδική εξάσκηση ήταν δυνατό να χρησιμοποιηθεί σε νυχτερινές αποστολές.

Λόγω του ύψους στο οποίο πετούσαν τα ταχυδρομικά περιστέρια (300 μέτρα) δεν ήταν εύκολο να χτυπηθούν από το έδαφος. Υπολογίστηκε ότι κατά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο οι απώλειες περιστεριών (τραυματισμένα, σκοτωμένα ή που έχασαν το δρόμο τους) για μέσου μήκους αποστάσεις ήταν κάτω του 50%. Λόγω των ασφυξιογόνων αερίων ελαττωνόταν η ταχύτητά τους. Στα χαρακώματα κινδύνευαν από τα ποντίκια. Τα έγγραφα που μετέφεραν ήταν κρυπτογραφημένα, στέλνονταν δε στην αποστολή τους εξαπολυόμενα από σημείο που απείχε κάπως από το στρατόπεδο, ώστε να μην γίνονται αντιληπτά από τα εχθρικά παρατηρητήρια. Για ευνόητους λόγους οι κινητοί περιστερώνες δεν έπρεπε να μετακινούνται συνέχεια: τα περιστέρια θα αποπροσανατολίζονταν.

*Επιμέλεια: Ειρήνη Νικολοπούλου