Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη: Άρθρα διακεκριμένων επιστημόνων, ιατρών & διατροφολόγων - Όλα όσα χρειάζεται να γνωρίζετε

Τροφές – Όπλα κατά του Σακχάρου!

από την Ελένη Σολωμού, Κλινική Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, BSc, Ιδρυτικό Μέλος Ελληνικής Διατροφολογικής Εταιρείας (ΕΛ.ΔΕ), Επιστημονική Υπεύθυνη Διαιτολογικής Μονάδας ΛΟΓΩ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ, Αργοστόλι Κεφαλονιάς, Εξωτερική συνεργάτης Διαβητολογικού τμήματος Τζανείου Νοσοκομείου

Σύμφωνα με πολυάριθμες προσωπικές μαρτυρίες διαβητικών αλλά και επιστημονικά δεδομένα φαίνεται ότι ορισμένα τρόφιμα αποτελούν ισχυρά «όπλα» έναντι των αυξημένων τιμών σακχάρου αίματος, συμβάλλοντας έτσι στη διατήρηση καλύτερου γλυκαιμικού ελέγχου.

Νο 1: Κανέλα, η «θαυματουργή» !
Η «αρχόντισσα» της ανατολίτικης κουζίνας τώρα και σύμμαχος στην καταπολέμηση του ΣΔ2 ! Η εφημερίδα American Journal of Clinical Nutrition σε πρόσφατη έρευνα που δημοσίευσε κατέδειξε την κανέλα σε ένα αποτελεσματικότατο «όπλο» έναντι του σακχάρου. Η κοινή μας κανέλα φαίνεται ότι περιέχει μια ουσία της οποίας η δράση προσομοιάζει με αυτή της ινσουλίνης. Η ινσουλίνη, ορμόνη που παράγεται από το πάγκρεας, είναι εκείνη που ευθύνεται για την είσοδο της γλυκόζης στα κύτταρα, μειώνοντας έτσι τη συγκέντρωση της γλυκόζης στο αίμα. Σύμφωνα με τη συγκεκριμένη έρευνα, λιγότερο από ένα κουταλάκι του γλυκού κανέλα φαίνεται να προλαμβάνει την εμφάνιση ΣΔ2 και να συμβάλλει σε καλύτερο γλυκαιμικό έλεγχο ακόμα και σε άτομα που δεν πάσχουν από ΣΔ.

Το μόνο που μένει είναι να βάλουμε περισσότερη γεύση κανέλας στην ζωή μας !!!
1-1,5 κουταλάκι του γλυκού κανέλας ή 1-2 κλωναράκια αυτής σε ημερήσια βάση αρκούν, ώστε να επωφεληθούμε από τις ευεργετικές της ιδιότητες.

Νο 2: Ξίδι, «φάρμακο» κατά του Διαβήτη ?!
Μπορεί ορισμένοι να δυσανασχετούν μπροστά στην όξινη γεύση του, όμως από δημοσιευμένες μελέτες (American Diabetes Association) φαίνεται ότι η προσθήκη ξιδιού σε φαγητά πλούσια σε υδατάνθρακες (όπως ρύζι, ζυμαρικά, πίτες κ.λ.π.) επιβραδύνει την απορρόφηση των τελευταίων από τον οργανισμό. Πιθανώς το οξικό οξύ που περιέχεται στο ξίδι να είναι υπεύθυνο για την επιβράδυνση της γαστρικής κένωσης (άδειασμα του στομάχου), και επομένως να καθυστερείται και η απορρόφηση των σακχάρων. Ποιο το αποτέλεσμα ? Η σταδιακή και όχι η απότομη αύξηση του σακχάρου μεταγευματικά ! Επιπλέον, η προσθήκη ξιδιού στο προ- ύπνου γεύμα φαίνεται να μειώνει τις τιμές σακχάρου νηστείας σε άτομα με ΣΔ2 και καλές τιμές σακχάρου.
1-2 κουταλιές της σούπας ξίδι σε ένα γεύμα υψηλού γλυκαιμικού δείκτη (λευκό ψωμί, ρύζι, μακαρόνια κλπ) μειώνουν τα επίπεδα της γλυκόζης κατά 25 % και υπερδιπλασιάζουν το αίσθημα του κορεσμού (αίσθημα ικανοποίησης πείνας).
Καθημερινά, λοιπόν, σε όλα τα πιάτα μας χρησιμοποιούμε τον εκρηκτικό συνδυασμό ξιδιού και ελαιολάδου !!!

Νο 3: Σπαράγγι, ένα νέο «όπλο» κατά του Διαβήτη στον πάγκο της μαναβικής !
Η «Βρετανική Επιθεώρηση Διατροφής» (BJN) (2006) «εκθειάζει» τα σπαράγγια, αναφέροντας ότι μπορεί να αποτελούν ένα πολύ ισχυρό όπλο κατά του σακχαρώδη διαβήτη. Σύμφωνα με έρευνα, η οποία πραγματοποιήθηκε σε ποντίκια από το Πανεπιστήμιο Καράτσι (Πακιστάν), η καθημερινή κατανάλωση εκχυλίσματος σπαραγγιών σε μεγάλες δόσεις αύξησε την παραγωγή ινσουλίνης από το πάγκρεας, μειώνοντας κατά συνέπεια τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Τα ευρήματα της έρευνας έρχονται να προστεθούν σε προηγούμενες μελέτες σύμφωνα με τις οποίες τα σπαράγγια αποτελούν ισχυρά όπλα κατά του ΣΔ.

Νο 4: Ξηροί καρποί, «τα μαγικά φασόλια» !
Γνωστοί σε όλους για την υπέροχη γεύση τους αλλά και την υψηλή διατροφική τους αξία (καλά, ω3 λιπαρά οξέα, φυτική πρωτεΐνη, ασβέστιο, βιταμίνη Ε κλπ), οι ξηροί καρποί μπαίνουν δυναμικά στη μάχη κατά του διαβήτη. Μελέτη που δημοσιεύτηκε πρόσφατα από την επιστημονική επιθεώρηση «Diabetes Care» έδειξε ότι, όταν ανθυγιεινά- λιπαρά σνακ (π.χ. μάφιν) ή μια πηγή αμύλου (π.χ φέτα ψωμί) αντικατασταθούν από 1-2 χούφτες ξηρούς καρπούς, τα επίπεδα του σακχάρου και της χοληστερόλης ατόμων με διαβήτη ελέγχονται πολύ καλύτερα. Τα αποτελέσματα της μελέτης αυτής έδειξαν ότι μετά από ένα τρίμηνο διάρκειας αυτής της αντικατάστασης τα επίπεδα του σακχάρου και της 'κακής' χοληστερόλης τους άρχισαν σταδιακά να μειώνονται.
Η διαπίστωση αυτή δε σημαίνει ότι οι ξηροί καρποί αποτελούν το "κλειδί" για τον έλεγχο του διαβήτη ! Αν, όμως, ενταχθούν συστηματικά ελεγχόμενες ως προς την ποσότητα και το αλάτι μικρομερίδες ξηρών καρπών (αμυγδάλων, καρυδιών, φυστικιών, κάσιους) στο διαιτολόγιο ατόμων με ΣΔ, αντικαθιστώντας άλλα επιβαρυντικά σνακ (π.χ γλυκά, κράκερ, προϊόντα αμύλου), είναι πολύ πιθανό να βελτιώσουν τα επίπεδα του σακχάρου, της χοληστερόλης και των λιπιδίων στο αίμα τους.

Νο5: Δημητριακά ολικής αλέσεως, ένας διατροφικός θησαυρός στη μάχη κατά του Διαβήτη !
Διατροφικό θησαυρό αποτελούν όλα τα δημητριακά, όπου η «αντιδιαβητική» τους δράση αποδίδεται στην εξαιρετικά μεγάλη περιεκτικότητα που έχουν σε φυτικές ίνες. Αρκεί να αναλογιστεί κανείς ότι μια μερίδα των 40 γρ. νιφάδων δημητριακών ολικής αλέσεως αρκεί, για να καλύψει το 15% των ημερήσιων αναγκών μας σε φυτικές ίνες ! Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να ρυθμίζεται πιο ικανοποιητικά ο μεταβολισμός των υδρογονανθράκων που καταναλώνουμε. Επίσης, η συστηματική κατανάλωση δημητριακών ολικής αλέσεως βελτιώνει σημαντικά την ινσουλινοαντίσταση, μια παθολογική κατάσταση που σε προχωρημένο στάδιο μπορεί να οδηγήσει σε εμφάνιση ΣΔ2.

Νο6: Τσάι - 4 φλ. την ημέρα το διαβήτη κάνουν πέρα !
Μελέτη σε πληθυσμούς της Ευρώπης έδειξε ότι τα άτομα που πίνουν τέσσερις κούπες τσάι την ημέρα αντιμετωπίζουν μειωμένο κατά 20% κίνδυνο για διαβήτη !! Η μελέτη διεξήχθη από ειδικούς του Κέντρου Λάιμπνιτς για την έρευνα στο Διαβήτη στο Πανεπιστήμιο Χάινριχ Χάινε στο Ντίσελντορφ της Γερμανίας και δημοσιεύθηκε στη διαδικτυακή επιθεώρηση «PLoS One». Όπως ανέφερε ο επικεφαλής της μελέτης Κρίστιαν Χέρντερ «από τα στοιχεία μας προέκυψε ότι η κατανάλωση τουλάχιστον τεσσάρων φλιτζανιών τσάι την ημέρα συνδέεται με μείωση του κινδύνου για διαβήτη της τάξεως του 20%. Ωστόσο, για να υπάρχουν οφέλη, η κατανάλωση πρέπει να είναι μεγάλη. Για παράδειγμα η μελέτη μας έδειξε ότι τα άτομα που έπιναν ένα με τρία φλιτζάνια τσάι ημερησίως δεν εμφάνιζαν μικρότερο κίνδυνο διαβήτη σε σύγκριση με όσα δεν έπιναν καθόλου τσάι».Σύμφωνα με τον ερευνητή, το τσάι πιθανότατα επιδρά στην πρόσληψη και στην απορρόφηση της γλυκόζης από τον οργανισμό, ενώ παράλληλα προστατεύει τα ινσουλινοπαραγωγά β-κύτταρα του παγκρέατος από τις ελεύθερες ρίζες, που τους προκαλούν βλάβες.
Εκτιμάται ότι η ευεργετική δράση του τσαγιού στο ΣΔ2 οφείλεται στις αντιοξειδωτικές πολυφαινόλες.

Κατανάλωση γλυκών σε άτομα με σακχαρώδη διαβήτη

από την Ρούντου Αθηνά, Κλινική Διαιτολόγος-Διατροφολόγος,Bsc, Επιστημονική υπεύθυνη διαιτολογικής μονάδας Λόγω διατροφής, Κατερίνη,Ιδρυτικό μέλος της Ελληνικής Διατροφολογικής Εταιρείας

Πολλές φορές όταν ακούμε ότι κάποιος πάσχει από σακχαρώδη διαβήτη, αμέσως έρχεται στο νου μας η απαγόρευση γλυκών. Είναι γνωστό πως τα γλυκά αποδίδουν υψηλές θερμίδες λόγω της μεγάλης περιεκτικότητάς τους σε κορεσμένα λιπαρά και ζάχαρη. Έτσι, η κατανάλωση γλυκών σε μεγάλες ποσότητες συνδέεται με την πρόκληση παχυσαρκίας, καρδιαγγειακών νοσημάτων και σακχαρώδη διαβήτη κυρίως λόγω των κορεσμένων λιπαρών. Από την άλλη όμως και η αποχή από την κατανάλωση γλυκών, ιδιαίτερα από τα άτομα που «τα έχουν ανάγκη», συνδέεται με φαινόμενα διαταραχών διατροφής όπως είναι η βουλιμία.

Επομένως, για να μην οδηγούνται τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη σε φαινόμενα 'στέρησης' και να έχουν τη δυνατότητα να απολαμβάνουν καθημερινά τη γλυκιά γεύση στη ζωή τους θα πρέπει να μάθουν να κάνουν τις σωστές επιλογές. Μια τέτοια επιλογή είναι τα επιδόρπια χωρίς ζάχαρη και με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη. Τα επιδόρπια με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη που υπάρχουν στην αγορά περιέχουν αντί για ζάχαρη μια φυσική γλυκαντική ουσία ονομάζεται stevia και δεν μεταβολίζεται από τον οργανισμό με αποτέλεσμα να μην παρέχει θερμίδες. Ο γλυκαιμικός δείκτης ενός τροφίμου για ένα άτομο με σακχαρώδη διαβήτη είναι το Α και το Ω στη διατροφή του. Τα τρόφιμα με μέτριο ή υψηλό Γλυκαιμικό Δείκτη παρέχουν ενέργεια γρήγορα αλλά προκαλούν άμεση αντίδραση της ινσουλίνης, με αποτέλεσμα την αυξημένη λιπογένεση (αποθήκευση λίπους στα λιποκύτταρα). Αντίθετα, όσο χαμηλότερο Γλυκαιμικό Δείκτη παρουσιάζει μία τροφή τόσο καλύτερα απορροφάται προκαλώντας μία πιο ήπια έκκριση ινσουλίνης.

Επιπλέον, η κατανάλωση τροφίμων με χαμηλό Γλυκαιμικό Δείκτη καθυστερεί την εμφάνιση της πείνας, μειώνει την επαναπρόσληψη τροφής και αυξάνει το αίσθημα κορεσμού σε σχέση με την κατανάλωση τροφίμων με υψηλό Γλυκαιμικό Δείκτη. Αυτό οφείλεται κυρίως στην υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες ή/και πρωτεΐνες των τροφίμων με χαμηλό Γλυκαιμικό Δείκτη. Οι φυτικές ίνες διευκολύνουν αφ΄ ενός την ομαλή λειτουργία του γαστρεντερικού συστήματος και αφ΄ ετέρου συμβάλλουν στην αποτελεσματική ρύθμιση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα. Έτσι λοιπόν, ο συνδυασμός των «μη θερμιδογόνων» γλυκαντικών όπως είναι η stevia με τις φυτικές ίνες αποδίδει ένα προϊόν χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη, ιδανικό για άτομα που προσέχουν και ρυθμίζουν το σάκχαρό τους και το βάρος τους.

Βασικές διατροφικές οδηγίες για το σακχαρώδη διαβήτη:

• Διατήρηση του σωματικού βάρους σε φυσιολογικά επίπεδα (ΔΜΣ: 18.5- 25 Kgr/m2).
• Μη μένετε νηστικοί για πάνω από 3 ώρες: τα τακτικά γεύματα βοηθούν στη ομαλή ρύθμιση των επιπέδων σακχάρου.
• Καταναλώνετε τρόφιμα με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη. Ο Γλυκαιμικός Δείκτης ενός τροφίμου χαρακτηρίζεται χαμηλός όταν κυμαίνεται μεταξύ 0-55 σε μια κλίμακα 0-100.
• Καταναλώνετε τρόφιμα από όλες τις ομάδες. Έτσι επιτυγχάνεται καλύτερος έλεγχος του σακχάρου και προκαλείται πιο εύκολα το αίσθημα του κορεσμού.
• Καταναλώνετε, δημητριακά και ζυμαρικά ολικής άλεσης, τα οποία περιέχουν σύνθετους υδατάνθρακες και φυτικές ίνες που διατηρούν σταθερά τα επίπεδα γλυκόζης.
• Περιορίστε την κατανάλωση της ζάχαρης και των γλυκών που περιέχουν λίπος (πάστες, τούρτες, κ.λ.π). Επιλέξτε επιδόρπια χωρίς ζάχαρη με χαμηλά λιπαρά και λίγες θερμίδες, ενώ και στα ροφήματά σας αποφύγετε τη ζάχαρη προσθέτοντας γλυκαντικές ουσίες όπως η stevia, που είναι απολύτως φυσική και σας δίνει την δυνατότητα να απολαμβάνετετε τη γλυκιά γεύση αλλά χωρίς να επιβαρύνεστε με περιτές θερμίδες.
• Περιορίστε την κατανάλωση κορεσμένων λιπαρών οξέων όπως κόκκινο κρέας, βούτυρο, γλυκίσματα (γλυκά ζαχαροπλαστείου, κρουασάν κ.ά.), έτοιμα και συσκευασμένα τρόφιμα (γαριδάκια, τυρόπιτα, κασερόπιτα, κ.ά.), πλήρη γαλακτοκομικά, κίτρινα τυριά κ.ά. Στην αγορά κυκλοφορούν επιδόρπια νέας γενιάς χωρίς ζάχαρη που συνδυάζουν χαμηλό θερμιδικό φορτίο, χαμηλό Γλυκαιμικό Δείκτη, φυτικές ίνες και περιορισμένα λιπαρά.
• Καταναλώνετε καθημερινά 2 ποτήρια πράσινο τσάι με διπλάσια περιεκτικότητα σε κατεχίνες
• Εντάξετε καθημερινή φυσική δραστηριότητα.

Διατροφικές οδηγίες για το σακχαρώδη διαβήτη

από τη Γιούλη Φραγκιαδουλάκη, Κλινική Διαιτολόγος - Διατροφολόγος, BSc, Επιστημονική Υπεύθυνη ΛΟΓΩ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ, Ηράκλειο Κρήτης, Ιδρυτικό Μέλος Ελληνικής Διατροφολογικής Εταιρείας

Τι είναι ο Σακχαρώδης Διαβήτης Τύπου 2;

Είναι ο συχνότερα εμφανιζόμενος διαβήτης και συνηθίζεται να λέγεται μη-ινσουλινοεξαρτώμενος διαβήτης. Αν και η γενετική βάση του διαβήτη τύπου 2 δεν έχει ακόμα πλήρως διευκρινιστεί, υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι η παχυσαρκία, η κακή διατροφή και η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας αποτελούν τους σημαντικότερους μη-γενετικούς, παράγοντες κινδύνου εμφάνισης της νόσου. Σύμφωνα με τις συστάσεις μεγάλων διεθνών οργανισμών, η διατροφή παίζει βασικό ρόλο στην πρόληψη και θεραπεία του σακχαρώδη διαβήτη τύπου ΙΙ.