Peter Kellner: Η εκλογή Trump είναι το peak του λαϊκισμού(;)

 Μέχρι στιγμής, τα στοιχεία είναι πολύ αποσπασματικά για να καταστεί υπόθεση, πόσο μάλλον ένα αποδεδειγμένο γεγονός. Ωστόσο, εάν η απάντηση είναι καταφατική, τότε οι συνέπειες θα μπορούσαν να είναι βαθιές.

Το ερώτημα είναι αυτό: Ο λαϊκισμός στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ κορυφώθηκε στις 8 Νοεμβρίου 2016; Αυτή ήταν η ημέρα που ο Donald Trump εξελέγη πρόεδρος των ΗΠΑ.

Λίγους μήνες νωρίτερα, το Ηνωμένο Βασίλειο είχε ψηφίσει να αποχωρήσει από την ΕΕ. Έκτοτε, έχουν γραφτεί πολλές σπέκουλες για το λαϊκιστικό μέλλον του δυτικού κόσμου. Η Αυστρία μπορεί να εκλέξει έναν νεοφασίστα πρόεδρο. Ο ακροδεξιός Geert Wilders θα μπορούσε να κυριαρχήσει στην ολλανδική πολιτική.

Η ηγέτιδα του Εθνικού Μετώπου, Marine Le Pen, μπορέι να κερδίσει τις προεδρικές εκλογ΄ες το 2017 στη Γαλλία. Και το αντιμεταναστευτικό Alternative for Deutschland (AfD) μπορεί να οδηγήσει την γερμανική πολιτική προς τα δεξιά.
Ας κοιτάξουμε τι έχει στα αλήθεια συμβεί από το Νοέμβριο. Έξι εβδομάδες μετά από την ορκωμοσία του, ο Trump είναι ο λιγότερο δημοφιλής νέος Αμερικανός πρόεδρος στην ιστορία των εκλογών.

Η κυβέρνησή του είναι βυθισμένη σε σκάνδαλα.

Έπρεπε να υποχωρήσει σε πολλές από τις πολιτικές με βάση τις οποίες εξελέγη, από την κατάργηση της μεταρρύθμισης στο υγειονομικό σύστημα του προκατόχου του, γνωστό ως Obamacare, και να αποσυρθεί από την διεθνή συμφωνία του Ιουλίου 2015 με το Ιράν για τα πυρηνικά όπλα, μέχρι την μείωση της υποστήριξης για το ΝΑΤΟ και το να βάλει το Μεξικό να πληρώσει για έναν τείχο στα νότια σύνορα των ΗΠΑ.
Η ομιλία του trump στο αμερικανικό κογκρέσο στις 28 Φεβρουαρίου εγκωμιάστηκε ευρέως -και δέχτηκε επευφημίες από τις αγορές- διότι σηματοδότησε μια επιστροφή σε μια συμβατική δεξιά του κέντρου ατζέντα.

Στην μάχη μεταξύ της πραγματικότητας και του λαϊκισμού, η πραγματικότητα τώρα κερδίζει.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η εικόνα είναι πιο μικτή. Η πρωθυπουργός Theresa May αναμένεται να ξεκινήσει επισήμως τη διαδικασία του brexit αυτό το μήνα όταν ενεργοποιήσει το Άρθρο 50 της Συνθήκης της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η Βρετανία πιθανότητα θα βγει εκτός ΕΕ μέχρι την άνοιξη του 2019.
Αλλά γίνεται σαφές ότι το Brexit δεν θα οδηγήσει τους ανθρώπους που ψήφισαν για αυτό, σε μια γη με γάλα και μέλι.

Ακόμη κι αν η βρετανική οικονομία συνεχίσει να αναπτύσσεται στους μήνες μετά το δημοψήφισμα του περασμένου Ιουνίου, ενδείξεις αστάθειας άρχισαν να εμφανίζονται. Η άνοδος του πληθωρισμού πλήττει τις συνθήκες διαβίωσης.

Η αγορά κατοικίας είναι ασθενής. Οι διεθνείς επενδυτές μένουν μακριά. Και η διαφήμιση στο κύριο εμπορικό τηλεοπτικό δίκτυο του Ηνωμένου Βασιλείου έχει υποστεί μια απροσδόκητη πτώση ως αποτέλεσμα της νευρικότητας των επιχειρήσεων. Είναι πολύ νωρίς να προβλέψουμε τις πολιτικές συνέπειες όλου αυτού, αλλά η πιθανότητα μιας αντί-Brexit αντίδρασης δεν μπορεί να αποκλειστεί.

Στο μεταξύ, το ευρωσκεπτικιστικό UKIP βρίσκεται σε κακή κατάσταση, και τα πάει ακόμη χειρότερα.

Ο πρώην ηγέτης του, Nigel Farage, είχε έναν καυγά, δημοσίως, με το μόνο του μέλος στη Βουλή, τον Douglas Carswell. Στις 2 Μαρτίου, ο νέος ηγέτης του κόμματος, Paul Nuttal, συμμετείχε σε μια κοινοβουλευτική εκλογική διαδικασία, την οποία αναμενόταν ευρέως να κερδίσει. Αντί αυτού, ήρθε δεύτερος, καθώς οι ισχυρισμοί για το παρελθόν του στην ιστοσελίδα του αποδείχθηκαν ψευδείς. ΟΙ ημέρες του κόμματος ως μια σημαντική δύναμη, ίσως να φθάνουν στο τέλος τους.

Στην ηπειρωτική Ευρώπη, η Αυστρία απέρριψε τον Norbert Hofer, τον ακροδεξιό υποψήφιο του Κόμματος της Ελευθερίας στην Αυστρία, στις προεδρικές εκλογές. Στην αρχική ψηφοφορία τον Μάιο του 2016, ειχε διαφορά μόλις 31.000 ψήφων με τον Alexander Van der Bellen, έναν ανεξάρτητο υποψήφιο που υποστηριζόταν από το κόμμα των Πρασίνων, σε συνολικό αριθμό ψήφων, 4,5 εκατομμυρίων. Αφού το Συνταγματικό Δικαστήριο αποφάσισε ότι υπήρξαν παρατυπίες στην καταμέτρηση, οι εκλογές επαναλήφθηκαν τον Δεκέμβριο του 2016. Αυτή τη φορά, ο Van der Bellen κέρδισε με περίπου 35.000 ψήφους διαφορά.

Η Le Pen οδηγείται προς ήττα στις γαλλικές προεδρικές εκλογές. Είναι πιθανό να βρίσκεται στον δεύτερο γύρο των εκλογών στις 7 Μαΐου, αλλά οι δημοσκοπήσεις υποδηλώνουν ότι θα δυσκολευτεί να κερδίσει περισσότερο από το 40% των ψήφων σε αυτό τον γύρο. Πραγματικά, δεν είναι πλέον τόσο σίγουρο όσο φαινόταν πριν από λίγες εβδομάδες να κερδίσει η Le Pen τον πρώτο γύρο.

Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις την τοποθετούν στο 25%-27% στον πρώτο γύρο, οριακά μόνο εν όψει του ανεξάρτητου υποψηφίου Emmanuel Macron, με 23%-25%. Η στήριξή της έχει μείνει στάσιμη, ενώ η δική του έχει αυξηθεί -και οι δημοσκοπήσεις δεν έχουν ακόμη μετρήσει την επίδραση του ότι ο ρεπουμπλικάνος υποψήφιος Francois Fillon έχει τεθεί υπό έρευνα σχετικά με την καταβολή χρημάτων στη σύζυγό του. Μια ξεκάθαρη νίκη του Macron τον Μάιο, θα υποδήλωνε ότι είναι δυνατό ένας κεντρώος υποψήφιος να νικήσει μια λαϊκιστική εξέγερση.

Στην Ολλανδία, το Κόμμα για την Ελευθερία του Wilders (PVV) μπορεί επίσης να μην κατορθώσει να έρθει πρώτο στις κοινοβουλευτικές εκλογές της 15ης Μαρτίου. Οι δημοσκοπήσεις τον Δεκέμβριο υποδηλώνουν ότι το PVV μπορεί να κερδίσει περίπου 37 έδρες στην βουλή των 150 εδρών, αρκετά μπροστά από οποιοδήποτε άλλο κόμμα. Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις υποδηλώνουν ότι το PVV μπορεί να καταλήξει με περίπου 25 έδρες και μπορεί ακόμη και να χάσει την πρώτη θέση από το κεντροδεξιό Λαϊκό Κόμμα για την Ελευθερία και τη Δημοκρατία (VVD).

Στη Γερμανία η στήριξη για το AfD κορυφώθηκε στις αρχές Ιανουαρίου στο περίπου 15%. Ο μέσος όρος των περισσότερος πρόσφατων δημοσκοπήσεων τοποθετεί πλέον τη στήριξη στο 10%, χαμηλότερα περίπου κατά το ένα τρίτο από την αρχή του έτους.
Στη Φινλανδία, η υποστήριξη για το ακροδεξιό Finns Party έχει μειωθεί κατά το ήμισυ από τις εκλογές του 2015, από το 18% στο 9%.

Αυτό συμβαίνει κυρίως λόγω του ότι το κόμμα έχει πληρώσει το τίμημα ότι τα πήγε καλά την τελευταία φορά που συμμετείχε στον κυβερνητικό συνασπισμό. Οι συμβιβασμοί της εξουσίας και η ανάγκη για να επικρατήσει η πραγματικότητα, έχουν στερήσει την λαϊκιστική σαφήνεια από το κόμμα. Έχοντας έρθει τρίτο την προηγούμενη φορά, το Finns Party μπορεί να δυσκολευτεί να αποφύγει την έκτη θέση στις επόμενες εκλογές, που πρόκειται να διεξαχθούν το 2019.

Ίσως αυτά δεν είναι τίποτα παραπάνω από σπασμένα καλάμια σε θυελλώδη άνεμο. Ίσως ο Trump παραμείνει ανεπηρέαστος από τις πρόσφατες αποτυχίες του. Ίσως το βρετανικό UKIP, το Κόμμα της Ελευθερίας για την Αυστρία, το Εθνικό Μέτωπο της Γαλλίας, το PVV της Ολλανδίας, το γερμανικό AfD, και το Finns Party της Φινλανδίας, επιστρέψουν ξανά με δύναμη.

Ασφαλώς δεν είναι τώρα ωρα για τους αντιπάλους του δεξιού εθνικισμού να χαλαρώσουν.
Αλλά ίσως η 8η Νοεμβρίου αντιπροσωπεύει την κορύφωση του λαϊκισμού.

Οι μελλοντικοί ιστορικοί ίσως κοιτάξουν πίσω στην πολιτική αναταραχή των προηγουμένων ετών σε πολλές δυτικές χώρες όχι ως εισαγωγή σε μια νέα εποχή εθνικισμού αλλά ως μια βραχύβια απειλή που αμφισβήτησε, αλλά στo τέλος δεν κατέστρεψε την διεθνή φιλελεύθερη τάξη.

Διαβάστε το άρθρο του Peter Kellner στο carnegieeurope.eu