Τρώμε σωστά; Σώζουμε τα δόντια μας - Αυτά όμως εδώ τα καταστρέφουν - Οδηγός θησαυρός για γερά δόντια

Άλλωστε, η κατάσταση στην οποία βρίσκεται το στόμα μας είναι ο καθρέφτης και της γενικότερης υγείας μας, γι’ αυτό τυχόν έλλειψη κάποιου θρεπτικού συστατικού από τον οργανισμό μας, όπως ανεπάρκεια σε βιταμίνη C, σε βιταμίνες του συμπλέγματος Β και ανεπάρκεια σε πρωτείνη εκδηλώνει τα πρώτα του συμπτώματα στο στόμα.

Υπάρχουν τροφές οι οποίες επηρεάζουν θετικά και άλλες αρνητικά την υγεία των δοντιών μας. Όπως και να ‘χει η πρόληψη είναι η καλύτερη θεραπεία! Γι’ αυτό, οφείλουμε να προσέχουμε το όργανο που μας βοηθάει τόσο στη σίτισή μας όσο και στην επικοινωνία μας με τους άλλους ανθρώπους, αποφεύγοντας έτσι όσο γίνεται τις συχνές επισκέψεις  στον οδοντίατρο.

Γενικά, η σωστή διατροφή συμβάλλει στην πρόληψη της ουλίτιδας και της τερηδόνας.

Οι παρακάτω τροφές μπορεί να έχουν βλαβερές επιπτώσεις, παρ’ ολά αυτά μπορούν να υπάρχουν στη διατροφή μας εάν καταναλώνονται με μέτρο και σωστά.

Εσπεριδοειδή

Τα εσπεριδοειδή φρούτα, παρόλο που κάνουν καλό στην υγεία μας με πολλούς τρόπους, ενοχοποιούνται για τις βλαβερές τους συνέπειες στα δόντια μας. Η όξινη φύση του χυμού από τα λεμόνια, τα πορτοκάλια και τα grapefruit, οδηγεί στη σταδιακή διάβρωση του σμάλτου των δοντιών. Κυκλοφορούν στο εμπόριο χυμοί πορτοκαλιού ενισχυμένοι με ασβέστιο, που ενισχύει με τη σειρά του το σμάλτο των δοντιών. Σε κάθε περίπτωση, μη βουρτσίζετε τα δόντια σας αμέσως μετά την κατανάλωση όξινων τροφών, ποτών κλπ. αλλά περιμένετε 2-3 ώρες. Διαφορετικά, απλά ξεπλύνετε με νερό ή πιείτε γάλα ώστε να επανέλθει το PH και τα δόντια σας στην πρότερω κατάσταση. Το άμεσο-γρήγορο βούρτσισμα μπορεί να επιδεινώσει τη διάβρωση και τυχόν αφαίρεση επιπλέον οδοντικού ιστού. Οι ίδιες οδηγίες-συμβουλές δίνονται για όλες τις τροφές, ποτά, ουσίες που προκαλούν διαβρώσεις, είναι όξινες.

Μαλακές καραμέλες

Οι καραμέλες βουτύρου κολλάνε στα δόντια, επιτρέπουν στα βακτήρια του στόματος να τρέφονται  με την ζάχαρη της καραμέλας, να παράγουν τα κατάλληλα οξέα και να καταστρέφουν τα δόντια. Οι μαλακές καραμέλες περιέχουν στη σύστασή τους, διαβρωτικά οξέα, τα οποία ενισχύουν τη βλαπτική επίδραση των οξέων των βακτηρίων.

Καραμέλες

Οι κλασσικές σκληρές καραμέλες, πέρα από το γεγονός ότι μπορεί να προκαλέσουν σπάσιμο των δοντιών, δε διαλύονται εύκολα στο στόμα, με αποτέλεσμα να παραμένουν αρκετά σε αυτό και να δίνουν την ευκαιρία στα βακτήρια με την παραγωγή οξέων να διαβρώνουν το σμάλτο των δοντιών.

Πίκλες

Το οξύ που περιέχει το ξύδι, το οποίο χρησιμοποιείται για την παρασκευή της πίκλας, διαβρώνει το σμάλτο των δοντιών, σύμφωνα με το diatrofi.gr.

Αναψυκτικά-Ενεργειακά ποτά

Τα αναψυκτικά που είναι πλούσια σε ζάχαρη, είναι γνωστό ότι κάνουν κακό στην υγεία μας  Το μεγαλύτερο κακό όμως δεν το κάνει η ζάχαρη, αλλά τα οξέα που εντοπίζονται στα ανθρακούχα αυτά ποτά και μπορούν να βλάψουν σε μεγαλύτερο βαθμό τα δόντια μας καταστρέφοντάς τα. Ακόμα και τα αναψυκτικά διαίτης είναι επιβλαβή, με το κιτρικό και φωσφορικό οξύ στα συστατικά τους. Προτιμήστε να τα καταναλώνετε κατά τη διάρκεια του φαγητού, ώστε να μειώνεται η περίοδος έκθεσης των δοντιών στο οξύ και έτσι να το εξουδετερώνει η τροφή.

Τα ενεργειακά ποτά βλάπτουν τα δόντια ίσως και περισσότερο από τα αναψυκτικά λόγω της οξύτητάς τους. Συνήθεις έξεις, όπως ”μπουκώματα” ή παιχνίδι με καλαμάκια κατά την κατάποση δημιουργούν παράλληλα ίδια προβλήματα διαφορετικής έκτασης-κλινικής εικόνας.

Κρασί

Έχει βρεθεί πως το λευκό κρασί έχει πιο επιζήμια επίδραση στα δόντια μας απ’ ότι το κόκκινο. Παρ’ όλα αυτά, δεν έχει τόσο σημασία η περιεκτικότητα του κρασιού σε αλκοόλ, αλλά το PH του, το οποίο είναι αρκετά χαμηλό και μπορεί να προκαλέσει διάβρωση των δοντιών. Χρήσιμο είναι να τρώτε αμέσως μετά κάποιο γαλακτοκομικό προϊόν, το οποίο θα εξουδετερώσει την οξύτητα επιφέροντας φυσιολογικά όρια στο PH του κρασιού και θα ασκήσει προστατευτικό ρόλο με το ασβέστιο που περιέχει.

Τα χρωματογόνα που περιέχονται στο κόκκινο κρασί, παράγουν με τη σειρά τους ουσίες που αποχρωματίζουν τα δόντια. Επιπλέον, το κόκκινο κρασί κυρίως περιέχει τανίνες, οι οποίες όταν έρχονται σε επαφή με τις πρωτεϊνες του σάλιου το εξουδετερώνουν, με αποτέλεσμα να στεγνώνουν το στόμα δημιουργώντας ξηροστομία. Γι’ αυτό, απαραίτητη είναι η κατανάλωση τροφίμων πλούσιων σε πρωτεϊνες και λίπη μαζί με την κατανάλωση του κρασιού. Τέλος, τα χρωματογόνα που περιέχονται στο κρασί είναι υπεύθυνα για τη δημιουργία λεκέδων στα δόντια.

Κρακεράκια/μπισκότα/κέικ

Περιέχουν επεξεργασμένους υδατάνθρακες, οι οποίοι όπως είναι γνωστό μετατρέπονται εύκολα σε ζάχαρη μέσα στο στόμα, παρέχοντας τροφή στα βακτήρια του στόματος.

Καφές

Η κατανάλωση καφέ για πολύ καιρό δημιουργεί λεκέδες στα δόντια σταδιακά. Το πιο αξιοπαρατήρητο βέβαια, είναι ότι οι λεκέδες του καφέ είναι πιο επίμονοι από τους λεκέδες που προκαλεί ο καπνός.

Τσάι

Το μαύρο τσάι, μπορεί να δημιουργήσει λεκέδες στα δόντια περισσότερο και από τον καφέ, αφού περιέχει τανίνες, οι οποίες υπάρχουν και στο κόκκινο κρασί. Το πράσινο και το λευκό τσάι πρέπει να προτιμώνται από το μαύρο, καθώς περιέχουν  μικρότερη περιεκτικότητα σε τανίνες.

Επιπλέον, ο καπνός και το αλκοόλ φαίνεται πως αποτελούν επιβαρυντικούς παράγοντες της υγείας του στόματός μας.

Αλκοόλ: Τα σάκχαρα και η οξύτητα των αλκοολούχων ποτών, όταν αυτά καταναλώνονται συχνά, μπορεί εύκολα να οδηγήσουν σε διάβρωση των δοντιών, μείωση παραγωγής σάλιου και στην εμφάνιση τερηδόνας, ενώ είναι πιθανή και η δημιουργία ερεθισμών και φλεγμονών στη στοματική κοιλότητα. Απαγορεύεται ρητά η χρησιμοποίησή τους, με οποιοδήποτε τρόπο, για μείωση οδοντόπονου (πχ. τοπική εφαρμογή τσίπουρου), λόγω αυξημένου κινδύνου εγκαύματος περιοχής.

Καπνός: Ο καπνός με το πέρασμα των χρόνων είναι υπεύθυνος για την εμφάνιση χρωστικών στα δόντια, δηλαδή αλλάγες στο χρώμα των δόντιων, για την κακοσμία του στόματος, πρόωρη απώλεια δοντιών και μείωση της αίσθησης της γεύσης και της όσφρησης.

Η αυξημένη κατανάλωση αλκοολούχων ποτών σε συνδυασμό με το κάπνισμα μπορεί να οδηγήσει ακόμη και στην εμφάνιση καρκίνου του στόματος μακροπρόθεσμα!

Συμβουλές για περιορισμό πιθανότητας φθοράς των δοντιών

Αρχικά, περιορίστε την κατανάλωση της ζάχαρης και των απλών υδατανθράκων. Σύμφωνα με οδηγία της Ελληνικής Οδοντιατρικής Ομοσπονδίας, η ποσότητα της ζάχαρης που που είναι ασφαλής να καταναλώνεται είναι μέχρι 50 γραμμάρια την ημέρα, δηλαδή περίπου 12 κουταλάκια του γλυκού, συνολικά στον οργανισμό μας. Τα βακτήρια χρησιμοποιούν τους υδατάνθρακες που βρίσκονται σε διάφορα τρόφιμα όπως στα γλυκά, τα μπισκότα, τις καραμέλες για να αναπτυχθούν. Οι υδατάνθρακες μετατρέπονται σε ζάχαρη, παρέχοντας τροφή στα βακτήρια. Παρόλα αυτά, δεν υπάρχει ιδιαίτερος κίνδυνος εάν γίνεται καθαρισμός των δοντιών μετά την κατανάλωση των απλών υδατανθράκων. Καλό είναι επίσης, να διαβάζετε τις ετικέτες των τροφίμων και να αποφεύγετε εκείνα που έχουν μεγάλη περιεκτικότητα σε απλά σάκχαρα και υδατάνθρακες. Οι σύνθετοι υδατάνθρακες που περιέχονται σε αμυλούχες τροφές, όπως είναι το ρύζι, τα ζυμαρικά και οι πατάτες φαίνεται πως δημιουργούν σε μικρότερο βαθμό εμφάνιση τερηδόνας.

Τσίχλα χωρίς ζάχαρη: Οι τσίχλες χωρίς ζάχαρη ενεργοποιούν τους σιελογόνους αδένες και έτσι την παραγωγή σάλιου. Το σάλιο καθαρίζει φυσικά τα δόντια από τα οξέα των βακτηρίων. Επιπλέον, περιέχει ασβέστιο, που ενισχύει τα δόντια. Τέλος, κάποιες τσίχλες χωρίς ζάχαρη, περιέχουν ξυλιτόλη, η οποία περιορίζει τη δράση των βακτηρίων.

Μαστίχα Χίου: Η μαστίχα Χίου επιδρά ευνοϊκά στη στοματική μας κοιλότητα, αφού η μάσησή της προάγει την παραγωγή σάλιου, που αποτελεί αμυντικό μηχανισμό όπως έχουμε προαναφέρει, τονώνει την κυκλοφορία αίματος στα ούλα, καθαρίζει τη μικροβιακή πλάκα, περιέχει αιθέρια έλαια, τα οποία έχουν βακτηριοκτόνο δράση και γενικά αντικαθιστά τη χρήση τσιχλών του εμπορίου, οι οποίες περιέχουν ζάχαρη και ενισχύουν την εμφάνιση της τερηδόνας.

Νερό: Το νερό βοηθά στο φυσικό καθαρισμό των δοντιών από τα σάκχαρα και τα οξέα. Περιέχει επίσης φθόριο που προστατεύει τα δόντια από τη διάβρωση. Περιέχεται μάλιστα και σε μερικές οδοντόκρεμες και σε στοματικά διαλύματα.

Γαλακτοκομικά προϊόντα: Τα γαλακτοκομικά προϊόντα είναι κύρια πηγή ασβεστίου, το οποίο φροντίζει για το σμάλτο των δοντιών, όπως φροντίζει και για τα οστά του σώματος μας. Τα τυριά περιέχουν καζεΐνη, που σε συνδυασμό με το ασβέστιο, παίζει σημαντικό ρόλο, στην διατήρηση της υγείας των δοντιών αλλά και στην ενίσχυση του ”χαλασμένου” σμάλτου.

Φυτικές ίνες: Τα φυλλώδη λαχανικά και γενικότερα οι τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες, απαιτούν παραπάνω μάσημα από τις υπόλοιπες  τροφές, με αποτέλεσμα να παράγεται περισσότερο σάλιο, το οποίο μαζί με τα κομματάκια λαχανικών που βρίσκονται στην στοματική κοιλότητα καθαρίζουν την επιφάνεια των δοντιών απομακρύνοντας τα βακτήρια.

Φράουλες

Οι φράουλες περιέχουν φυσικό λευκαντικό δοντιών. Συγκεκριμένα, μπορείτε να τις πολτοποιήσετε, και προσθέτωντας λίγη μαγειρική σόδα, να απλώσετε με μια μαλακή οδοντόβουρτσα το μίγμα στα δόντια σας. Το ξεπλένετε αφού περάσουν 5 λεπτά και το χαμόγελό σας θα φαίνεται πιο λευκό.

 Πράσινο Τσάι: Το πράσινο τσάι θα μπορούσε να δράσει προληπτικά στην εμφάνιση διάφορων παθήσεων της στοματικής κοιλότητας, ιδιαίτερα σε άτομα της τρίτης ηλικίας, όπως είναι η χρόνια περιοδοντίτιδα, η τερηδόνα αλλά και ο καρκίνος του στόματος.

Συμπερασματικά, είμαστε υπεύθυνοι κι εμείς οι ίδιοι για τη σωστή υγιεινή των δοντιών μας και τη φυσιολογική λειτουργία της στοματικής μας κοιλότητας με τις διατροφικές επιλογές που κάνουμε. Μπορούμε να συμβάλλουμε στην προστασία τους και την πρόληψη διάφορων διαταραχών. Βέβαια, αυτό δε σημαίνει πως τα δόντια μας είναι πλήρως προστατευμένα, εφόσον υπάρχουν παράγοντες κληρονομικότητας, ανεπαρκές βούρτσισμα κ.α. που μπορεί να προκαλέσουν δυσλειτουργίες και  γι’ αυτό το λόγο, οποιαδήποτε ενόχληση καθιστά αναγκαία την επίσκεψη στον οδοντίατρό σας.