Ευτύχιος Βασιλάκης: «Κάθε ελληνική επιχείρηση πρέπει να απασχολεί Ελληνες και να κερδίζει από τους ξένους»

Ο Aντιπρόεδρος της Aegean Airlines μιλάει στο περιοδικό "Κ" της Καθημερινής

Της Κατερίνας Μπακογιάννη

O Ευτύχιος Βασιλάκης µπήκε στον όµιλο των οικογενειακών επιχειρήσεων αµέσως µετά τις σπουδές του στα καλύτερα πανεπιστήµια των Ηνωµένων Πολιτειών -Yale και Columbia Business School of New York- και συνέδεσε τα πρώτα επιχειρηµατικά του βήµατα πρώτα µε τη Hertz και αµέσως µετά µε τη δηµιουργία της Aegean Airlines, το 1999.

Από τη θέση του αντιπροέδρου της Aegean, στα 47 του χρόνια, ο γιος του Θεόδωρου Βασιλάκη ήταν ένας από τους βασικούς διαπραγµατευτές της συµφωνίας για την εξαγορά της Olympic Air έναντι 72 εκατοµµυρίων ευρώ, που εγκρίθηκε προ ηµερών από την Κοµισιόν και θα αλλάξει το χάρτη της εγχώριας αεροπορικής αγοράς, αφού για πρώτη φορά, έπειτα από πολλές δεκαετίες, η Ελλάδα παραµένει µε έναν ελληνικό αεροµεταφορέα σε ιδιωτικά χέρια, σε µια εποχή που η τουριστική ανάπτυξη είναι ένα από τα κύρια ζητούµενα για τη χώρα.

Μετά τόσα χρόνια, επανερχόµαστε στην εποχή του Ωνάση µε έναν εθνικό αεροµεταφορέα στα χέρια ιδιώτη;

Η κατάσταση δεν θα µπορούσε να είναι περισσότερο διαφορετική. Σε καµία περίπτωση αυτή η συλλογική προσπάθεια -έξι ελληνικοί όµιλοι τη στηρίζουν- δεν µπορεί να ταυτιστεί µε έναν άνθρωπο όπως ήταν ο Αριστοτέλης Ωνάσης τότε.

Είναι καλό να υπάρχει µόνο µία εταιρεία σε έναν κλάδο;

Εξαρτάται πώς ορίζεται ο κλάδος. Ο κλάδος των αεροµεταφορών στην Ευρώπη είναι ενιαίος. Αυτήν τη στιγµή πετάνε στην Ελλάδα άλλες 180 ευρωπαϊκές εταιρείες. Κάθε ευρωπαϊκή εταιρεία µπορεί να δραστηριοποιηθεί και να κάνει βάση όπου θέλει στην Ευρώπη. Αρα, λοιπόν, δεν θεωρώ ότι υπάρχει η έννοια του περιοριστικού µονοπωλίου.

Εάν θέλει κάποιος, όµως, να πετάξει από την Αθήνα στη Θεσσαλονίκη, δεν είστε µονοπώλιο, ό,τι κι αν λέει η Κοµισιόν;

Το ζήτηµα είναι να βρείτε και να αξιολογήσετε κατά πόσον φέτος σε σχέση µε πέρυσι πουλάµε το εισιτήριο φθηνότερα ή ακριβότερα και εάν σας εξυπηρετούν οι συνδέσεις. Είναι πολύ µεγάλο λάθος να προσπαθήσεις να αποµυζήσεις µια αγορά την οποία συγκυριακά βρίσκεσαι να ελέγχεις, διότι είναι βέβαιο ότι θα χάσεις την όποια «καλή πίστη» έχεις καταφέρει να δηµιουργήσεις τόσα χρόνια.

Θα κρατήσετε και τα δύο brand names;

Σίγουρα. Η ιστορία της Ολυµπιακής είναι εθνικό κεφάλαιο και η Aegean αντιπροσωπεύει κάτι νέο και δυναµικό, το οποίο στο εξωτερικό έχει φτάσει να σηµαίνει ποιοτική Ελλάδα. Αρα, θα έχουµε µια ενοποιηµένη διοικητική οµάδα, αλλά από κάτω θα υπάρχουν δύο πτητικές εταιρείες η µία θα έχει τα τζετ και θα λέγεται Aegean και η άλλη θα έχει τα ελικοφόρα και θα λέγεται Ολυµπιακή.

Η Ολυµπιακή δεν έχει απαξιωθεί;

Είναι εντυπωσιακό πράγµατι το ότι άντεξε από το 1974 έως την ιδιωτικοποίησή της το 2009, µέσα σε µια περίοδο πολύ κακών υπηρεσιών, χωρίς να απαξιωθεί πλήρως στα µάτια του καταναλωτή.

Και η χαριστική βολή ήρθε από τη Marfin;

Είναι προφανές πως η Marfin µπήκε σε έναν κλάδο τον οποίο δεν γνώριζε και έχασε σηµαντικά ποσά χρηµάτων. Αλλά κανείς δεν κάνει επενδύσεις για να χάσει.

Πράγµατι, δεν υπήρχε χώρος για δύο βιώσιµες εταιρείες στην Ελλάδα;

∆εν θα βρείτε πουθενά στην Ευρώπη δύο τοπικούς σηµαντικούς εθνικούς παίκτες. Εµείς είµαστε µια εταιρεία ελληνική µε βάση την Ελλάδα, απασχόληση ελληνική και χαρακτήρα προϊόντος ελληνικό.

Η οποία πώς θα επιβιώσει στην ανταγωνιστική Ευρώπη, όπου η µία αεροπορική εταιρεία συγχωνεύεται µε την άλλη και γιγαντώνεται σε µέγεθος;

Επιβιώσαµε στην κρίση του 2001 µε τους ∆ίδυµους Πύργους και µία πενταετία από το 2009 έως σήµερα, που η χώρα µας βρίσκεται ουσιαστικά σε καθεστώς οικονοµικού πολέµου. Τώρα, µε τα µεγέθη που µας δίνει και η Ολυµπιακή, οι πιθανότητές µας αυξάνονται. Αλλά δεν µπορώ να πω ότι είναι εύκολο να ανταγωνιστούµε εταιρείες που έχουν 500 αεροπλάνα, επειδή εµείς από 30 ανεβήκαµε σε 45.

Αρα σκοπεύετε να επεκταθείτε κι άλλο;

Είναι απαραίτητο. Εάν υποθέσουµε ότι είναι σωστές οι πρόσφατες µελέτες, σύµφωνα µε τις οποίες ο αριθµός των αφίξεων τουριστών στην Ελλάδα θα ανέλθει στα 24 εκατοµµύρια το 2023 -αύξηση 35 µε 40%-, ελπίζουµε ότι σε αυτήν τη δεκαετία θα έχουµε διπλασιαστεί σε µέγεθος.

Παρότι χάσαµε το τρένο και αναπτύχθηκε το αεροδρόµιο της Κωνσταντινούπολης και όχι το υπερσύγχρονο «Ελευθέριος Βενιζέλος»;

Ενας προορισµός, για να αναπτυχθεί τουριστικά, χρειάζεται τρία προφανή πράγµατα. Πρώτα από όλα, να υπάρχει λόγος επίσκεψης στην πόλη. Το δεύτερο είναι να έχει ένα ανταγωνιστικό σε χρεώσεις και λειτουργικό αεροδρόµιο και το τρίτο να υπάρχει ένας ισχυρός αεροπορικός τοπικός φορέας. Στην Αθήνα τα τελευταία χρόνια έλειπαν και τα τρία. Υπήρχε, δυστυχώς, η φήµη ότι έχουµε συνεχώς κάποιου είδους αναταραχή, που έκανε την εµπειρία του ξένου δυσάρεστη. ∆εύτερον, ενώ έχουµε ένα λειτουργικό αεροδρόµιο µε χώρο για ανάπτυξη, δυστυχώς δεν έχει επεκταθεί η σύµβαση ώστε να µειωθούν οι χρεώσεις. Μην ξεχνάµε ότι το 75% των εσόδων του αεροδροµίου πάει στο ∆ηµόσιο. Εποµένως, είναι στο χέρι του ∆ηµοσίου να αποφασίσει τελικά εάν θέλει αυτή την πολιτική για την ανάπτυξη. Το τρίτο που χρειάζεται είναι ένας ισχυρός αεροµεταφορέας, και εδώ ελπίζω εµείς να δώσουµε µια απάντηση. Ενα µεγάλο µέρος της επιτυχίας της Κωνσταντινούπολης είναι η Turkish Airlines, η ανάπτυξη της οποίας αποτέλεσε εθνική στρατηγική επί 20 χρόνια.

Θα ανταγωνιστείτε µια κρατική εταιρεία µε πολλά αεροπλάνα;

Εχει 205 αεροπλάνα και είναι µερικώς κρατική εταιρεία. Πριν από δέκα χρόνια, όµως, η Turkish δεν ήταν µεγαλύτερη από την Ολυµπιακή. Αλλά οι Τούρκοι παρουσιάζουν πολύ συνεκτική πολιτική για τον τουρισµό και τις µεταφορές, και απίστευτη ενοποίηση του τουριστικού τους κλάδου.

Ενώ η Ελλάδα δεν έχει τουριστική πολιτική;

Ενα πράγµα που έχει εµποδίσει την προώθηση της Ελλάδας είναι ο κατακερµατισµός των φορέων και των προσπαθειών. Το µεγάλο καλό, που στηρίζει την κοινωνία της χώρας, είναι ότι έχουµε πάνω από ένα εκατοµµύριο µικρές επιχειρήσεις. Οταν όµως χρειάζεσαι φορείς να συντονιστούν ή να σχεδιάσουν µαζί, είναι πολύ δύσκολο. Εάν είχες δέκα µεγάλους ξενοδόχους που θα µιλούσαν µε δέκα φορείς του εξωτερικού, θα υπήρχε πιο έντονη τουριστική δραστηριότητα. Αλλά δεν θα είχες την Ελλάδα. Θα είχες µια άλλη χώρα.

Ο εθνικός αεροµεταφορέας δεν οφείλει να βοηθά στην ανάπτυξη του τουρισµού;

Ενας ισχυρός αεροµεταφορέας σε µια χώρα µπορεί να στηρίξει τον τουρισµό. Μπορεί να δηµιουργήσει νέους προορισµούς. Και, πράγµατι, τα τελευταία χρόνια δηµιουργήσαµε επτά βάσεις στην Ελλάδα, από τις οποίες πετάµε στο εξωτερικό. Η Καλαµάτα είναι µια νέα περιοχή που βάλαµε στο χάρτη. Αλλά χρειάζεται ένας συνδυασµός πραγµάτων. Στην Καλαµάτα έγινε µια µεγάλη επένδυση, διαθέσαµε κι εµείς το αεροπλάνο, διαφηµίστηκε η επένδυση και όλο το πρότζεκτ πήγε µπροστά. Εάν τοποθετούσαµε ένα αεροπλάνο εκεί όπου δεν υπήρχε ζήτηση, τίποτα δεν θα είχε προχωρήσει.

Και το κράτος, τι ρόλο διαδραµατίζει;

Θα ήταν πολύ ωραίο εάν είχαµε ένα υπουργείο Τουρισµού που να στελεχωνόταν από ανθρώπους οι οποίοι δεν θα άλλαζαν µε τις εκάστοτε κυβερνήσεις.

Θα εξυπηρετείτε πάντα τις άγονες γραµµές;

Ναι, και µάλιστα µε χαµηλότερους ναύλους και µε αυξηµένη κίνηση κατά τους καλοκαιρινούς µήνες.

Η Aegean θα αποκοµίσει φέτος κέρδος µε την οικονοµία σε ύφεση;

Οταν ξεκίνησε η κρίση, είχαµε το 50% του κύκλου εργασιών µας από την εσωτερική αγορά και µε τα σηµερινά δεδοµένα στο τέλος του χρόνου θα έχουµε µόνο το 20%, διότι ανταγωνιστήκαµε µε επιτυχία τις ξένες εταιρείες. Αυτό είναι που θα έπρεπε να επιδιώκει κάθε ελληνική επιχείρηση. Να συνεχίζει να απασχολεί Ελληνες, αλλά να προσπαθεί να κερδίζει από ξένους.

Η οικογένειά σας, µέχρι στιγµής, έχει χάσει ή έχει κερδίσει χρήµατα από την Aegean;

Προς το παρόν, έχουµε επενδύσει χωρίς να τα έχουµε πάρει πίσω. Αλλά πιστεύω ότι φτιάχνουµε αξία.

Πιστεύετε ότι θα επιτύχετε εκεί όπου κράτος και ιδιώτες έχουν αποτύχει;

Η δυσκολία της αεροµεταφοράς έγκειται στο ότι είναι ένας κλάδος εντάσεως κεφαλαίου, όπου χρειάζεσαι εκατοντάδες εκατοµµύρια ευρώ για να εξοπλίσεις µια µικρή εταιρεία, όπως η Aegean, και παράλληλα ανταγωνίζεσαι φορείς οι οποίοι µπορεί να είναι και 30 φορές µεγαλύτεροι σε τζίρο. Πιστεύω ότι το µέλλον πρέπει να είναι, λογικά, καλύτερο. ∆εν µπορώ να φανταστώ ότι έχουµε µπροστά µας πέντε χρόνια χειρότερα από τα προηγούµενα πέντε.

Με την εξαγορά θα απολυθούν πάλι εργαζόµενοι;

Ο στόχος µας είναι του χρόνου το καλοκαίρι να βρισκόµαστε στο ίδιο ή και σε υψηλότερο επίπεδο σε συνολική απασχόληση, αλλά θα υπάρχει σίγουρα αλλαγή στο µείγµα των ειδικοτήτων. Οταν έχεις δύο εταιρείες που ενοποιούνται διοικητικά, θέλεις περισσότερους µπροστάρηδες και λιγότερους στα µετόπισθεν.

Εάν είχατε ξεκινήσει κι εσείς από το µηδέν, θα µπορούσατε να είχατε δηµιουργήσει ευκαιρίες όπως ο πατέρας σας;

∆εν µπορεί να το πει κάποιος, εάν δεν το κάνει. Στην περίπτωσή µου, εκτιµώ την ευκαιρία και προσπαθώ να τη διαχειριστώ όσο καλύτερα µπορώ. Είµαι σίγουρος πως πολλοί άνθρωποι στην Ελλάδα θα ανακαλύψουν ευκαιρίες ώστε να κάνουν πράγµατα πολύ σηµαντικά, ακριβώς γιατί αυτή η κρίση προφανώς θα ανατρέψει πολλά status quo.

Θέλετε να µάθετε να πετάτε;

Οχι, θεωρώ ότι είναι επικίνδυνο επιχειρηµατικά να αποκτήσεις τόσο ροµαντική σχέση µε το άθληµα