''3 Σεπτέμβρη: Κυνηγώντας ένα φάντασμα''

Ένα άρθρο του Γιώργου Καρελιά
Στη νεότερη ελληνική Ιστορία έχουν καταγραφεί δύο γεγονότα με ημερομηνία 3 Σεπτεμβρίου (είναι, άλλωστε, χαρακτηριστικό ότι και οι μηχανές αναζήτησης στο Ιντερνετ μόνο αυτά τα δύο βγάζουν).

Η πρώτη, το 1843, όταν ο βασιλιάς Οθωνας υποχρεώθηκε, μετά από εξέγερση, να μετατρέψει τη μοναρχία του από απόλυτη σε συνταγματική(τότε η γνωστή μας πλατεία μετονομάστηκε σε πλατεία Συντάγματος-από Ανακτόρων).Η δεύτερη ημερομηνία είναι η 3η Σεπτεμβρίου 1974. Τότε ιδρύθηκε το ΠΑΣΟΚ. Σε ξενοδοχείο της πλατείας(«Κινγκ Πάλλας») ο Ανδρέας Παπανδρέου διάβασε την περίφημη Ιδρυτική του Διακήρυξη με παρόντα αρκετά από τα στελέχη που πρωταγωνίστησαν μετέπειτα. Στην περίφημη φωτογραφία εποχής διακρίνονται στην πρώτη σειρά(από τους ζώντες) ο Κώστας Σημίτης, ο Γιάννης Χαραλαμπόπουλος και η Σύλβα Ακρίτα).

Για την αξία του πρώτου γεγονότος, του 1843, δεν υπάρχουν αμφιβολίες. Τότε θεμελιώθηκε η συνταγματική μοναρχία στην Ελλάδα και χρειάστηκαν άλλα 131 χρόνια για να ξεθεμελιωθεί (1974).

Η πλήρης αποτίμηση του δεύτερου γεγονότος δεν μπορεί να γίνει ακόμα. Και λόγω της μικρής χρονικής απόστασης και λόγω της παρουσίας αρκετών πρωταγωνιστών του. Ωστόσο αμφιβολία δεν υπάρχει: το ΠΑΣΟΚ σφράγισε καθοριστικά- ίσως και ανεξίτηλα- την περίοδο που από τότε ονομάζεται Μεταπολίτευση(και είναι ακόμα παρούσα, παρά τις διαρκείς ανακοινώσεις του «τέλους») της.

Πώς την σφράγισε, είναι το ζητούμενο. Αποτίμηση χωρίς αναφορά στην τότε πολιτική, κοινωνική και οικονομική συγκυρία δεν μπορεί να γίνει. Η χώρα έβγαινε από την περιπέτεια της δικτατορίας. Η περίοδος μετά τον πόλεμο  και τον εμφύλιο ήταν μια ανώμαλη περίοδος. Κυριαρχούσε το περιβόητο «κράτος της Δεξιάς». Μετά το 1974 άρχισε να αποκαθίσταται σταδιακά η ομαλότητα. Η ιστορική τύχη το έφερε έτσι ώστε καθοριστική συμβολή σ’ αυτό να έχει ο Κωνσταντίνος Καραμανλής,  οποίος ευθύνεται σε σημαντικό βαθμό για την προδικτατορική ανωμαλία.

Με την  ανάληψη της εξουσίας από το ΠΑΣΟΚ (18 Οκτωβρίου 1981) η ομαλότητα αποκαταστάθηκε πλήρως. Η χώρα άρχισε, επιτέλους, να κυβερνάται ομαλά και φυσιολογικά, κάτι που δεν υπήρχε στη μετεμφυλιακή-και μέχρι τη δικτατορία- περίοδο. Μετά το 1981 λειτούργησε με απόλυτη ομαλότητα η εναλλαγή των κομμάτων στην κυβέρνηση. Ο μισός ελληνικός πληθυσμός(από το Κέντρο ως την Αριστερά) βγήκε από το περιθώριο και εκπροσωπήθηκε στην κυβερνητική και κρατική εξουσία.

Οι αλλαγές που επήλθαν σε πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο ήταν κοσμογονικές. Όμως, δεν ήταν όλες για καλό. Η επέλαση του νέου(τότε) κόμματος στο κράτος ήταν η πιο αρνητική. Το «κράτος της  δεξιάς» επιχειρήθηκε να αντικατασταθεί από το «κράτος του ΠΑΣΟΚ».Η επιχείρηση αυτή οδήγησε σε αρνητικά-και ορισμένες φορές- σε παρακμιακά φαινόμενα. Εφερε την παντοδυναμία των συνδικαλιστών και τη  λογική της ήσσονος προσπάθειας.

Σήμερα το ΠΑΣΟΚ είναι ένα μικρό ( εκλογικά, γιατί κοινωνικά και ως νοοτροπία παραμένει πανίσχυρο) κόμμα, για τα ιμάτια του οποίου δίνουν πολλοί μάχη. Πρώτος και καλύτερος ο ΣΥΡΙΖΑ του Αλέξη Τσίπρα, που επιχειρεί να εμφανιστεί ως η νέα «δημοκρατική παράταξη», αντιγράφοντας συνθήματα και συμπεριφορές του πρώιμου ΠΑΣΟΚ. Ακόμη και τη (σημερινή) επέτειό του επιχείρησε να «κλέψει», διοργανώνοντας γιορτή με συνθήματα της δεκαετίας του ΄70: « Εθνική ανεξαρτησία, λαϊκή κυριαρχία, κοινωνική απελευθέρωση»!

Παρά τις αντιδράσεις, ο ΣΥΡΙΖΑ είναι πιθανό να τα καταφέρει και να γίνει (νέο) ΠΑΣΟΚ στη θέση του (παλιού) ΠΑΣΟΚ. Αν το σημερινό ΠΑΣΟΚ (δύσκολο) ή κάτι άλλο ή και τα δυο μαζί δεν καταφέρουν να ανασυστήσουν το χώρο του Κέντρου, ο ΣΥΡΙΖΑ θα τον καταλάβει.

Με μια διαφορά. Η κατάληψη αυτή θα είναι πολύ σύντομη, ιδιαίτερα από τη στιγμή που θα καταλάβει και την κυβέρνηση. Οι ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ, που στρέφονται προς τον ΣΥΡΙΖΑ, δεν το κάνουν, αίφνης, για ιδεολογικούς λόγους. Οι πολλοί (θέλουν να) ελπίζουν ότι θα τους γυρίσει πίσω στα καλά χρόνια. Μόνο που η κρίση δεν επιτρέπει τέτοια. Και όσο ο ΣΥΡΙΖΑ και ο Τσίπρας χαϊδεύουν αυτιά και καλλιεργούν ανέφικτες προσδοκίες τόσο η προσγείωση θα είναι απότομη.

Το φαινόμενο ΠΑΣΟΚ (1974-2004) έκλεισε τον κύκλο του. Όμως, το φάντασμά του θα εξακολουθήσει να πλανιέται πάνω από την πολιτική ζωή. Μέχρι να εξαφανιστεί εντελώς ή κάτι άλλο να πάρει τη θέση του.

Πηγή; http://www.protagon.gr