Ένας στους τρεις μαθητές θύμα bullying - Απίστευτα στοιχεία στο φως για τη βία και τον σχολικό εκφοβισμό σε γυμνάσια και λύκεια

Σύμφωνα με  στοιχεία του υπουργείου Παιδείας  βασιζόμενα σε έρευνες σε σχολεία  όλης της Eλλάδας, υπολογίζεται ότι το 10%  του συνόλου των μαθητών γίνεται θύμα επιθετικής παρενόχλησης από συνομήλικους του ή παιδιά διαφορετικών ηλικιών, ενώ το ποσοστό των θυτών ανέρχεται στο 5% του μαθητικού πληθυσμού και σε αναλογία των εμπλεκομένων σε περιστατικά βίας αγοριών – κοριτσιών 3 προς 1 (με τα αγόρια να υπερτερούν σε περιστατικά σωματικής βίας και τα κορίτσια σε περιστατικά λεκτικής).  



Πιο συγκεκριμένα, ένας στους τρεις μαθητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης έχει πέσει θύμα σχολικού εκφοβισμού, ενώ ένας στους δύο μαθητές γίνεται μάρτυρας τέτοιων περιστατικών καθώς καθημερινά στα σχολεία χιλιάδες μαθητές δέχονται προσβολές , ξυλοκοπούνται ή εμπλέκονται με κάποιο τρόπο σε περιστατικά σωματικής ή λεκτικής βίας, και γενικότερα επιθετικής συμπεριφοράς από συνομιλήκούς  τους αλλά και από μεγαλύτερα παιδιά, που δημιουργούν “τσαμπουκάδες” στα σχολεία.

Σύμφωνα με την έρευνα που πραγματοποίησε  το «Χαμόγελο του Παιδιού σε 16.227 μαθητές από έξι ευρωπαϊκές χώρες (Ελλάδα, Ιταλία, Βουλγαρία, Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία) ένας στους τρεις μαθητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης έχει πέσει θύμα σχολικού εκφοβισμού, ενώ ένας στους δύο μαθητές γίνεται μάρτυρας τέτοιων περιστατικών.

Η Ελλάδα βρίσκεται στην τέταρτη θέση στα περιστατικά σχολικού εκφοβισμού με ποσοστό 31,98%, ενώ πρώτη είναι η Λιθουανία σε ποσοστό 51,65%, δεύτερη η Εσθονία με 50,20%, τρίτη η Βουλγαρία με 34,66%, πέμπτη η Λετονία με 25,21% και έκτη η Ιταλία με 15,09%.
Σπρωξίματα, κλωτσιές, μπουνιές , βρισιές, συκοφαντίες, chat με απειλητικό περιεχόμενο, sms, e-mail, χειρονομίες  και απειλές είναι μέρος μίας καθημερινότητας που βιώνουν  κάποιοι μαθητές και τις περισσότερες φορές δεν τολμούν να τις εκμυστηρευτούν σε γονείς και καθηγητές

Εξάπλωση του φαινομένου  bullying διαπιστώνει και  έρευνα του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγιεινής   που εκδηλώνεται σκόπιμα, απρόκλητα και επαναλαμβανόμενα, στο σχολείο αλλά ακόμη και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης,  και εξαπλώνεται σαν επιδημία. Ποσοστό 8,5% των εφήβων αναφέρουν ότι υφίστανται σχολικό εκφοβισμό (bullying) τουλάχιστον 2 με 3 φορές το μήνα, ενώ 1 στους 6 (15,8%) ότι εκφοβίζουν οι ίδιοι άλλους με την ίδια συχνότητα. Οι μαθητές που εκφοβίζουν άλλους είναι κυρίως αγόρια ενώ εκείνοι που υφίστανται εκφοβισμό είναι τόσο αγόρια όσο και κορίτσια.  



Σύμφωνα με τους καθηγητές “ Τα φαινόμενα βίας στα σχολεία φαίνεται να έχουν αυξηθεί τα τελευταία χρόνια, με αποτέλεσμα πολλά παιδιά να είναι τα θύματα επιθετικών  συμπεριφορών” ενώ σχολική βία εμφανίζεται κυρίως, με τη μορφή του σχολικού εκφοβισμού (bullying). Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία σχολικός εκφοβισμός (bullying) περιγράφει την εσκεμμένη, απρόκλητη, συστηματική και επαναλαμβανόμενη βία και επιθετική συμπεριφορά με σκοπό την επιβολή και την πρόκληση σωματικού και ψυχικού πόνου σε μαθητές από συμμαθητές τους, εντός και εκτός σχολείου.

Σχολικός εκφοβισμός δεν είναι μια διαμάχη, σύγκρουση μεταξύ δυο μαθητών ή μαθητριών, δεν είναι το πείραγμα, το αστείο προς κάποιον συμμαθητή που γίνονται σε συγκεκριμένο χρόνο, δεν έχουν συνέχεια και δεν επηρεάζουν  την συναισθηματική κατάσταση των παιδιών. Ο σχολικός εκφοβισμός είναι ένα πιο σύνθετο φαινόμενο που αυτό που τον ξεχωρίζει από το πείραγμα και τον τσακωμό, είναι η ένταση του, η διάρκεια του,  η ανισορροπία δύναμης μεταξύ των εμπλεκόμενων μερών και η συναισθηματική επίδραση που έχει πάνω στα παιδιά.
 Με λίγα λόγια ο σχολικός εκφοβισμός είναι μια κατάσταση επαναλαμβανόμενη, κατευθύνεται σε συγκεκριμένα παιδιά από παιδιά (πολλές φορές και ομάδα παιδιών) που υπερέχουν σωματικά  και έχουν ως αποτέλεσμα το παιδί που εκφοβίζεται να νοιώθει απομονωμένο, να βιώνει άγχος και φόβο, να παρουσιάζει σχολική άρνηση και διάφορες συναισθηματικές δυσκολίες.

Ο υφυπουργός Παιδείας Συμεών Κεδίκογλου τονίζει οτι  «. Η εικόνα που μου μεταφέρεται από τα σχολεία, δυστυχώς, δεν είναι καθόλου ευχάριστη. Μέσα στις δύσκολες οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες που ζούμε, η ένταση φαίνεται να έχει μεταφερθεί και στα σχολεία».



Ο Αρβανιτόπουλος μετέφερε το ζήτημα στις Βρυξέλλες
 
Στο πλαίσιο της Ελληνικής Προεδρίας ο  Υπουργός Παιδείας Κ. Αρβανιτόπουλος ως Προεδρεύων στο Συμβούλιο Υπουργών των 28 Κρατών Μελών εισηγήθηκε το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την εντατικοποίηση των δράσεων και την αντιμετώπιση του φαινομένου της σχολικής βίας Πανευρωπαϊκά. Απευθυνόμενος στο σώμα δήλωσε:
“Στην Ελλάδα, το 2013 ιδρύθηκε και λειτουργεί εντός του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, Παρατηρητήριο για την πρόληψη της σχολικής βίας και του εκφοβισμού.
Το Παρατηρητήριο έχει ως αποστολή το σχεδιασμό και την υλοποίηση δράσεων για την πρόληψη και αντιμετώπιση της σχολικής βίας και του εκφοβισμού, την ταυτοποίηση, τη μελέτη και τη διοχέτευση προς διαχείριση σε πιστοποιημένους φορείς περιστατικών σχολικής βίας και εκφοβισμού σε πρώιμο στάδιο, έτσι ώστε να κινητοποιείται άμεσα ολόκληρη η σχολική κοινότητα.
Δεδομένου ότι τα παιδιά αποτελούν την πιο ευάλωτη κοινωνική ομάδα, με τα φαινόμενα εκφοβισμού, διαδικτυακής κι ενδοσχολικής βίας να πολλαπλασιάζονται, το σχολείο θα πρέπει να προσφέρει ένα ασφαλές περιβάλλον, με επίκεντρο την πρόοδο και την ευημερία των παιδιών. Η σωματική, λεκτική, ψυχολογική και γενετήσια βία αποτελούν κατάφωρες παραβιάσεις των δικαιωμάτων του παιδιού στη ζωή, την ασφάλεια και την αξιοπρέπεια.”
Το Συμβούλιο Υπουργών Παιδείας των 28 Κρατών Μελών, έκανε δεκτή την πρόταση της Ελληνικής Προεδρίας, ενσωματώνοντάς την στο κείμενο των Συμπερασμάτων.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκφράστηκε θετικά ως προς την ανάγκη για την εντατικοποίηση των δράσεων και τη μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης

Σύμφωνα  με πρόσφατη έρευνα του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγιεινής το φαινόμενο «μπούλινγκ»  εξαπλώνεται σαν επιδημία.

Στην ελληνική πραγματικότητα παρατηρείται δραματική αύξηση του ποσοστού των παιδιών που υφίστανται εκφοβισμό στο σχολείο, από τη μια τάξη στην άλλη.

Οι πιο συνηθισμένες μορφές του bullying στην Ελλάδα είναι:

-Χρήση κοροϊδευτικών ονομάτων

-Σπρωξίματα και χτυπήματα

-Πειράγματα λόγω εξωτερικής εμφάνισης

-Ανάρτηση εξευτελιστικών φωτογραφιών στο Διαδικτυο

-Διάδοση τέτοιων φωτογραφιών μέσω κινητών

Τρόποι πρόληψης:

- Σύνταξη διακήρυξης του σχολείου ενάντια στη βία-δικαιώματα υποχρεώσεις, καθήκοντα για όλα τα μέλη της σχολικής κοινότητας

- Αύξηση της επίβλεψης του σχολικού χώρου

- Ευαισθητοποίηση και συνεργασία με τους γονείς

- Συζήτηση στην τάξη για τον ορισμό, τις μορφές και τις επιπτώσεις της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισμού