Story: Ήμουν βρέφος με βρήκαν ζωντανό, στην αγκαλιά της νεκρής μάνας μου, να ψάχνω το στήθος της για να θηλάσω - Γύρω μου πτώματα και κατεστραμμένα σπίτια που κάπνιζαν ακόμη! (φωτό)

Ήταν βρέφος μόλις μερικών μηνών όταν τον βρήκαν ζωντανό, στην αγκαλιά της νεκρής μητέρας του, να ψάχνει το στήθος της για να θηλάσει. Γύρω του υπήρχαν μόνο πτώματα και κατεστραμμένα σπίτια που κάπνιζαν ακόμη.


Ο Παναγιώτης Μπαμπούσκας μπροστά από το μνημείο των 92 πεσόντων της σφαγής των Λιγκιάδων. Οταν τον βρήκαν το 1943, η ξιφολόγχη ενός Γερμανού στρατιώτη είχε τρυπήσει και το δικό του σώμα


Η ξιφολόγχη ενός Γερμανού στρατιώτη της Βέρμαχτ είχε τρυπήσει και το δικό του σώμα, αλλά ήταν γραφτό του να επιζήσει, αυτός και άλλοι τρεις μόνο από τους 96 κατοίκους των Λιγκιάδων Ιωαννίνων που βρέθηκαν στο χωριό τη «μαύρη» Κυριακή της 3ης Οκτωβρίου του 1943. Η εντολή των ναζί ήταν να εκτελεστούν όλοι -άνδρες, γυναίκες και παιδιά- σε αντίποινα για τον θάνατο Γερμανού αξιωματικού από αντάρτες του ΕΔΕΣ, δύο μέρες νωρίτερα.



Σήμερα ο 72 ετών Παναγιώτης Μπαμπούσκας είναι ο μοναδικός επιζών της σφαγής των Λιγκιάδων που παραμένει στη ζωή, αλλά δεν θα βρίσκεται αύριο στο μαρτυρικό χωριό του για να δει την ιστορική επίσκεψη του προέδρου της Γερμανίας Γιοακίμ Γκάουκ.

«Το έμαθα εκ των υστέρων, αλλά και να το ήξερα δεν θα πήγαινα. Δεν έχει κανένα νόημα», λέει στο «Eθνος» από την Ελευσίνα, όπου διαμένει τους χειμερινούς μήνες. «Αν τον έβλεπα πάντως, θα του έδειχνα την πληγή στην πλάτη από τη λόγχη και θα τον ρωτούσα γιατί μου στέρησαν τη μάνα και τον αδελφό μου. Τι ήξερα εγώ από αντάρτικα;», προσθέτει.


Ο Γερμανός πρόεδρος Γ. Γκάουκ μαζί με τη σύντροφό του επισκέφθηκαν χθες τον Παρθενώνα. Αύριο ο Γερμανός πρόεδρος θα μεταβεί στους μαρτυρικούς Λιγκιάδες για να αποτίσει φόρο τιμής στα θύματα

Από τη θηριωδία διασώθηκαν από τύχη αρκετοί άνδρες του χωριού, οι οποίοι τη μέρα εκείνη είχαν πάει στις Καρυές για να μαζέψουν καρύδια. Μεταξύ αυτών και ο πατέρας του Π. Μπαμπούσκα, ο οποίος ωστόσο πέθανε από τον καημό του δύο χρόνια αργότερα.

Ο κ. Παναγιώτης μεγάλωσε στα χέρια συγχωριανών του και άρχισε να μαθαίνει την τραγική ιστορία του από τις διηγήσεις των μεγαλύτερων επιζώντων. «Με πρόσεχαν και με προσέχουν ακόμα, σαν να είμαι γυάλινος», συνηθίζει να λέει.



Το μνημείο των 92 πεσόντων στους Λιγκιάδες

Το 2007 βρέθηκε στο Μόναχο και έγινε δεκτός με συγκίνηση σε συνέδριο για τα θύματα της Βέρμαχτ στην Ελλάδα, αλλά δεν του δόθηκε η ευκαιρία να συναντήσει τον γιο του αξιωματικού της Βέρμαχτ Γιόζεφ Ζάλμινγκερ, Χέρμαν, η εκτέλεση του οποίου είχε αποτελέσει την αφορμή για τη σφαγή των Λιγκιάδων. «Ο γιος του ήταν δήμαρχος της πόλης Μίτενβαλντ και όταν του πρότειναν να συναντηθούμε απάντησε πως αυτά είναι περασμένα ξεχασμένα», θυμάται.

Ο αντισυνταγματάρχης Ζάλμιγκερ, της 1ης Ορεινής Μεραρχίας της Βέρμαχτ, συνοδοιπόρος του ίδιου του Χίτλερ, εκτελέστηκε από αντάρτες του ΕΔΕΣ την 1η Οκτωβρίου 1943. Δύο μέρες μετά οι Γερμανοί εκτέλεσαν 92 κατοίκους των Λιγκιάδων -στην πλειονότητά τους γυναίκες και παιδιά- και κάψαν ολοσχερώς δεκάδες σπίτια, αποθήκες και στάβλους, ενώ έφυγαν με λάφυρα 20? μουλάρια.


Το χωριό Λιγκιάδες μετά τη σφαγή. Από τη θηριωδία των ναζί γλίτωσαν αρκετοί άνδρες του χωριού, οι οποίοι εκείνη τη «μαύρη Κυριακή» είχαν πάει στις Καρυές για να μαζέψουν καρύδια. Μεταξύ αυτών ήταν και ο πατέρας του Π. Μπαμπούσκα, ο οποίος πέθανε δύο χρόνια μετά, από τον καημό του

Αντίθετα με τον Π. Μπαμπούσκα, θα συναντηθούν με τον πρόεδρο της Γερμανίας η 93χρονη Στέλλα Κοέν -ένα από τα δύο εν ζωή μέλη της Εβραϊκής Κοινότητας των Ιωαννίνων που επέστρεψαν από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης- και ο σύζυγός της Σαμουήλ, ο οποίος γλίτωσε από το Ολοκαύτωμα γιατί βρισκόταν στις τάξεις των ανταρτών και έλειπε από τα Γιάννενα τον Μάρτιο του 1944, όταν οι ναζί συγκέντρωναν τους Εβραίους της ηπειρωτικής πόλης.

«Θα τον κοιτάξουμε στα μάτια και θα του πούμε ότι γεράσαμε και είμαστε δύο κούτσουρα μέσα σε τέσσερις τοίχους. Δεν έχουμε ούτε έναν άνθρωπο δικό μας να μας χτυπήσει την πόρτα», λέει στο «Εθνος» ο κ. Σαμουήλ Κοέν, προσθέτοντας πως η οικογένειά του έχασε 15 συγγενείς -αδέλφια, γονείς, ξαδέλφια- στα κολαστήρια του Αουσβιτς, του Μαουτχάουζεν και του Μπιργκενάου.


Η Στέλλα και ο Σαμουήλ Κοέν, επιζώντες του Ολοκαυτώματος, πριν από μερικά χρόνια είχαν συνομιλήσει με ξένους ερευνητές για την εξόντωση των Εβραίων των Ιωαννίνων. Στα στρατόπεδα συγκέντρωσης εστάλησαν 1.852 άτομα και κατάφεραν να επιβιώσουν και να επιστρέψουν λιγότερα από 100

Η εβραϊκή κοινότητα των Ιωαννίνων αριθμούσε σχεδόν 2.000 μέλη. Από τα 1.852 άτομα που στάλθηκαν στα κολαστήρια τον Μάρτιο του 1944, επέστρεψαν λιγότερα από 100 τον Ιούλιο του 1945, μεταξύ τους και η 19 ετών Στέλλα, η οποία «ήταν το τυχερό της να επιζήσει».

ΒΑΣΙΛΗΣ ΙΓΝΑΤΙΑΔΗΣ

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΣΦΑΓΗΣ ΣΤΟΥΣ ΛΙΓΚΙΑΔΕΣ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ
Στο μαρτυρικό χωριό ο Γερμανός πρόεδρος

Λιγκιάδες, ένα μικρό ορεινό χωριό των Ιωαννίνων, αναπόσπαστο τμήμα στη δραματική λίστα καταγραφής των μαρτυρικών τόπων της Ελλάδας. Ηταν Οκτώβριος του 1943 όταν τα στρατεύματα των ναζί εισέβαλαν στο χωριό και σκότωσαν αδιακρίτως όποιον συναντούσαν στον δρόμο τους. Μετά το πέρασμα της Βέρμαχτ υπήρχαν μόνο νεκροί, άνδρες, γυναίκες παιδιά, ακόμα και βρέφη λίγων μηνών, είχαν δεχθεί μαχαιριές στην πλάτη.

Αυτά τα χνάρια της Ιστορίας θα γνωρίσει ο ομοσπονδιακός πρόεδρος της Γερμανίας Γιόχακιμ Γκάουκ κατά την επίσημη επίσκεψή του στην Ηπειρο με τη συνοδεία του Προέδρου της Δημοκρατίας Κάρολου Παπούλια, προκειμένου να αποτίσει φόρο τιμής στα θύματα της σφαγής.

«Στην αρχή είχαν χτυπήσει με πυροβολικό. Επειτα περικύκλωσαν το χωριό και το ρήμαξαν. Επιαναν όποιον έβρισκαν και τον πυροβολούσαν, μαχαίρωναν, έβαζαν φωτιές». λέει ο κ. Κώστας Σιαφάκας πρόεδρος της τοπικής κοινότητας. Ο ίδιος όπως και όλοι από τους σημερινούς 110 κατοίκους είχε συγγενείς ανάμεσα στα θύματα.

«Από τη σφαγή επέζησαν ελάχιστοι τραυματίες. Γλίτωσαν μόνο όσοι συμπτωματικά έλλειπαν εκείνη την ημέρα καθώς πολλοί είχαν φύγει για να μαζέψουν καρύδια. Οταν επέστρεψαν, αντίκρισαν την καταστροφή. Αρχισαν να ψάχνουν για τους συγγενείς τους που είχαν σκοτωθεί» αφηγείται ο εκπρόσωπος της μικρής τοπικής κοινωνίας.

Η διαταγή των Γερμανών ήταν να μη δείξουν έλεος. Λίγες ημέρες νωρίτερα μια ομάδα ανταρτών από την ελληνική αντίσταση είχε σκοτώσει τον αντισυνταγματάρχη Γιόζεφ Ζάλμινγκερ, ένα παρασημοφορημένο στέλεχος των ναζί. Η γερμανική διοίκηση των Ιωαννίνων διέταξε εκδίκηση με μαζική καταστροφή. Οταν έφυγε η Βέρμαχτ από το χωριό, είχαν μείνει αποκαΐδια και ο θρήνος απλωνόταν στις πλαγιές του βουνού.

Για πολλά χρόνια ουδείς κατοίκησε στους Λιγκιάδες και έμειναν τα χαλάσματα για να θυμίζουν τη θηριωδία των στρατευμάτων κατοχής. Σήμερα στο πλάτωμα όπου εκτελέστηκαν αρκετοί άνθρωποι, τότε, έχει αναγερθεί το μνημείο του Ολοκαυτώματος και κάθε χρόνο τελούνται εκδηλώσεις μνήμης. Εκεί ακριβώς σε αυτό το σημείο θα σταθεί και ο πρόεδρος της Γερμανίας 70 χρόνια μετά.

«Θα καταθέσει στεφάνι, θα μιλήσει, ίσως ζητήσει συγνώμη. Δεν γνωρίζω εάν θα το κάνει. Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία πάντως είναι δύσκολο να το δεχθούν. Είναι βέβαια καλοδεχούμενος, αλλά για αρκετούς τα γεγονότα είναι ακόμα νωπά. Υπάρχουν ακόμα άνθρωποι που αντίκρισαν κατεστραμμένο το χωριό» λέει ο κ. Σιαφάκας.

Γιώργος Αποστολίδης

Μ. ΓΛΕΖΟΣ
Πρωτοβουλία για τις γερμανικές οφειλές

Πρωτοβουλίες για να τεθεί το ζήτημα των γερμανικών οφειλών στον πρόεδρο της Γερμανίας Γιόακιμ Γκάουκ ανέλαβε ο Μανώλης Γλέζος.

Ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ συναντήθηκε χθες με τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης και υπουργό Εξωτερικών Ευάγγελο Βενιζέλο για να τον ενημερώσει για το περιεχόμενο του πορίσματος της ομάδας εργασίας του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους για τις γερμανικές οφειλές.

Σύμφωνα με τον βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ, συζήτησε με τον κ. Βενιζέλο για τα επόμενα βήματα τα οποία πρέπει να είναι πολιτικές ενέργειες από όλες τις πλευρές και ιδιαίτερα από τη σημερινή κυβέρνηση.

Σημειώνεται ότι ο κ. Γλέζος αλλά και ο κ. Κουρουμπλής έστειλαν επιστολές προς τον πρόεδρο της Βουλής Βαγγέλη Μεϊμαράκη, με τις οποίες ζητούν να συσταθεί άμεσα η διακομματική επιτροπή της Βουλής για τη διεκδίκηση των γερμανικών οφειλών.

ΑΘΗΝΑ
Φρούριο για την επίσκεψη του Γερμανού προέδρου

Αυξημένα μέτρα ασφαλείας ισχύουν σήμερα από τις 8 το πρωί μέχρι και τις 7 το απόγευμα, λόγω της επίσκεψης του προέδρου της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας.

Με απόφαση του Γενικού Αστυνομικού Διευθυντή Αττικής, το κέντρο της Αθήνας μετατρέπεται σε φρούριο και θα ισχύουν ειδικά μέτρα κυκλοφορίας. Συγκεκριμένα, απαγορεύεται κάθε δημόσια υπαίθρια συνάθροιση ή πορεία στην περιοχή που περικλείεται από τις οδούς - λεωφόρους: Σταδίου (από τη συμβολή της με την οδό Ομήρου) - Ομήρου - δεξιά Ακαδημίας - αριστερά Κανάρη - Πλατεία Φιλικής Εταιρείας (Κολωνακίου) - Καψάλη - δεξιά Ηροδότου - αριστερά Υψηλάντου - δεξιά Γενναδίου - Πλατεία Μεγάλης του Γένους Σχολής - Β. Κωνσταντίνου - Β. Ολγας - Β. Αμαλίας - αριστερά Φιλελλήνων - αριστερά Μητροπόλεως - δεξιά Βουλής - δεξιά Κολοκοτρώνη - αριστερά Σταδίου (μέχρι τη συμβολή της με την οδό Ομήρου).

ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ
Α. Ι. Συγγελάκης

Επιτέλους, τολμήστε!
Το μέλος της Σ.Ε. του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα αναφέρει τα εξής: «Το προσκύνημα του προέδρου Γκάουκ σε μαρτυρικούς τόπους, κίνηση με ισχυρό συμβολισμό, παρέχει στη Γερμανία μία πρώτης τάξεως ευκαιρία να αναλάβει, επιτέλους, την ευθύνη της για τη ναζιστική βαρβαρότητα. Θαρραλέα, ειλικρινώς και εμπράκτως! Ενα είναι βέβαιο: αν υπάρχει η βούληση, θα βρεθεί ο τρόπος. Για παράδειγμα, η άμεση επιστροφή των αρχαιολογικών θησαυρών θα συνιστούσε μια χειρονομία καλής θέλησης, ανοίγοντας τον δρόμο για τη συνολική διευθέτηση του ζητήματος. Θα είναι προς όφελος και της ίδιας της Γερμανίας να κλείσει οριστικά τους λογαριασμούς της με την πιο μαύρη περίοδο της Ιστορίας της, επιβεβαιώνοντας στην πράξη την ισχύ και τον ηγετικό της ρόλο. «Δικαιοσύνη και αποζημίωση!» λέει η ομάδα «ΑΚ Δίστομο» από το Αμβούργο: οι Γερμανοί δημοκράτες αγαπούν την πατρίδα τους και τη θέλουν με εκκαθαρισμένες τις υποχρεώσεις της, λυτρωμένη από το ναζιστικό παρελθόν της. Ο Γερμανός πρόεδρος θα τολμήσει; Η ελληνική κυβέρνηση;».