Αποκωδικοποιούμε τα... χρώματα του τσαγιού: Tι προσφέρει στον οργανισμό μας το λευκό, πόσο ωφέλιμο είναι το πράσινο και σε τι επιδρά καταπραϋντικά το μαύρο;

Διαφορετικά χρώματα, διαφορετικές περιεκτικότητες σε καφεΐνη, διαφορετικά επίπεδα βιταμινών και αντιοξειδωτικών: Από το λευκό μέχρι το μαύρο, το τσάι κρύβει μέσα του μοναδικές ιδιότητες, από τις οποίες μπορούμε να επωφεληθούμε όχι μόνο πίνοντάς το, αλλά και χρησιμοποιώντας το στη μαγειρική.

Τα διάφορα είδη 
τσαγιού προέρχονται από τα φύλλα του φυτού Camellia sinensis (Καμέλια η σινική) και το διαφορετικό χρώμα τους, καθώς και οι διαφορετικές ιδιότητές τους, οφείλονται στην επεξεργασία που υφίστανται. Μόνο το κόκκινο τσάι προέρχεται από το νοτιοαφρικανικό φυτό Rooibos (επιστημονική ονομασία Aspalathus linearis), που στη γλώσσα Αφρικάανς σημαίνει «κόκκινος θάμνος».

Τα φύλλα και ο αυτοκράτορας 
Το τσάι ανακαλύφτηκε μάλλον τυχαία. Ο θρύλος λέει ότι την ώρα που ο κινέζος αυτοκράτορας Σεν Νουνγκ έβραζε νερό, ένα αεράκι παρέσυρε φύλλα από έναν κοντινό θάμνο και αυτά κατέληξαν μέσα στο μαγειρικό σκεύος. Πριν το πάρει είδηση κανείς, τα φύλλα άρχισαν να χρωματίζουν το νερό, αναδίδοντας ένα γλυκό άρωμα. Κάπως έτσι, ο κινέζος αυτοκράτορας δοκίμασε το 2737 π.Χ. το πρώτο φλιτζάνι τσάι, το οποίο έμελλε να γίνει αγαπημένη συνήθεια απ’ άκρη σ’ άκρη του πλανήτη μέσα στους επόμενους αιώνες.  

Λευκό 
Πρόκειται για το είδος τσαγιού που έχει υποστεί τη μικρότερη δυνατή επεξεργασία, γι’ αυτό και έχει τα υψηλότερα επίπεδα αντιοξειδωτικών ουσιών. Συλλέγεται μόνο λίγες ημέρες κάθε χρόνο, στην αρχή της άνοιξης, και στη συνέχεια αποξηραίνεται χωρίς να οξειδωθεί, γι’ αυτό και είναι πιο ακριβό. Χαρακτηρίζεται από την ντελικάτη γεύση του. Χάρη στα αντιοξειδωτικά που περιέχει, προστατεύει το σώμα από τις ελεύθερες ρίζες, επιβραδύνοντας τη διαδικασία του οξειδωτικού στρες και κατ’ επέκταση της γήρανσης. Παράλληλα, τα συστατικά του εκδηλώνουν αντικαρκινική δράση (κυρίως λόγω των φλαβονοειδών), συμβάλλουν στη μείωση της αρτηριακής πίεσης, προστατεύουν την υγεία της καρδιάς, ενώ έχουν και αντιβακτηριακές ιδιότητες.
Στο φλιτζάνι: Το αφήνουμε 
για 1-3΄ σε καυτό νερό 
(70-80 βαθμούς). 
Στο πιάτο: Η ντελικάτη του γεύση δεν το καθιστά εύκολο υλικό στη μαγειρική. Ωστόσο, θα μπορούσαμε να το χρησιμοποιήσουμε για να αρωματίσουμε μια ανάλαφρη μους. 

Πράσινο 
Ελαφρώς πιο επεξεργασμένο από το λευκό τσάι, το πράσινο είναι εξαιρετικά πλούσιο σε αντιοξειδωτικά (περισσότερα από το μαύρο και το Oolong, αλλά λιγότερα από το λευκό), κυρίως κατεχίνες, με κυρίαρχη την επιγαλλοκατεχίνη. Γενικά, το συγκεκριμένο είδος τσαγιού έχει μελετηθεί εκτενώς και οι επιστήμονες επιβεβαιώνουν τις ευεργετικές του ιδιότητες, καθώς φαίνεται ότι συμβάλλει στη ρύθμιση των επιπέδων σακχάρου και χοληστερίνης στο αίμα, προστατεύει από την αθηροσκλήρωση, ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα και έχει αντικαρκινικές ιδιότητες. Άλλωστε, δεν είναι τυχαίο ότι οι Κινέζοι το χρησιμοποιούν ως φάρμακο για περισσότερα από 4.000 χρόνια. Επιπλέον, έχει πολύ μικρή περιεκτικότητα σε καφεΐνη και τεΐνη. 
Στο φλιτζάνι: Το αφήνουμε για 2-3΄ σε καυτό νερό (70-80 βαθμούς). 
Στο πιάτο: Συνδυάζουμε τα φύλλα του με εστραγκόν και μαραθόσπορο και αρωματίζουμε το ψάρι πριν το ψήσουμε. Δοκιμάζουμε να φτιάξουμε cookies με πράσινο τσάι. 

Μαύρο 
Τα φύλλα του οξειδώνονται πλήρως κατά την επεξεργασία, με αποτέλεσμα να προκύπτει ένα τσάι με δυνατό άρωμα και υψηλά επίπεδα καφεΐνης. Αυτός ο τύπος τσαγιού περιέχει τη μικρότερη ποσότητα κατεχινών (είδος φωτοχημικού που σχετίζεται με αρκετά οφέλη για την υγεία μας) εξαιτίας της μεγάλης διάρκειας επεξεργασίας. Το μαύρο τσάι περιέχει μεταξύ άλλων θειαρουμπιγίνες, αντιοξειδωτικά που ανήκουν στην ομάδα των πολυφαινολών, τα οποία, βάσει μελετών, εκδηλώνουν αντιφλεγμονώδη δράση και μπορούν να συμβάλλουν στον έλεγχο της υπερλιπιδαιμίας.
Στο φλιτζάνι: Το αφήνουμε για 3-5΄ σε νερό που βράζει (100 βαθμούς). 
Στο πιάτο: Συνδυάζουμε φύλλα μαύρου τσαγιού μαζί με αρωματικά και μπαχαρικά της επιλογής μας (π.χ. κόλιαντρο, τζίντζερ), καθώς και λίγη καστανή ζάχαρη, για να φτιάξουμε ένα μείγμα που θα δώσει ιδιαίτερη γεύση στο ψητό κοτόπουλο, το ψάρι και τα λαχανικά μας.  

Oolong (συνδυασμός πράσινου και μαύρου τσαγιού)
Τα φύλλα του είναι μερικώς οξειδωμένα κατά την επεξεργασία. Ο χρόνος επεξεργασίας του είναι ανάμεσα στους χρόνους του μαύρου και του πράσινου τσαγιού, ενώ η γεύση του προσομοιάζει σε αυτήν του πράσινου τσαγιού. Ανάλογες είναι και οι ιδιότητές του για την υγεία μας. 
Στο φλιτζάνι: Το αφήνουμε για 3-5΄ σε νερό που μόλις έχει ξεκινήσει να βράζει (80-90 βαθμούς). 
Στο πιάτο: Βάζουμε φύλλα τσαγιού Οolong σε τηγανητό ρύζι και προσθέτουμε λαχανικά της επιλογής μας. 

Κόκκινο 
Το κόκκινο τσάι προέρχεται από το φυτό Rooibos. Μπορεί να αντικαταστήσει επάξια τον καφέ, αφού τονώνει το νευρικό σύστημα χωρίς να περιέχει καφεΐνη. Φαίνεται πως μπορεί να έχει ευεργετική δράση σε περιπτώσεις αλλεργιών και πεπτικών προβλημάτων. Αυτό που το κάνει να ξεχωρίζει είναι η γλυκιά του γεύση. 
Στο φλιτζάνι: Το αφήνουμε για 3-5΄ σε νερό που βράζει (100 βαθμούς).
Στο πιάτο: Ταιριάζει σε σούπες και σάλτσες. 

ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΝ κ. ΚΩΣΤΑΛΕΝΙΑ ΚΑΛΛΙΑΝΙΩΤΗ, MSc, κλινική διαιτολόγο-διατροφολόγο.