Πού οφείλεται η Χειμωνιάτικη μελαγχολία & πως την αντιμετωπίζουμε;

Η «χειμωνιάτικη μελαγχολία» δεν είναι ένα καπρίτσιο κάποιων που θέλουν να γκρινιάζουν. Πράγματι, το να ξυπνάς (με το ζόρι) νύχτα και να μπαίνεις στο σπίτι επίσης νύχτα δεν είναι και ό,τι καλύτερο.

Η Ελλάδα είναι μια χώρα με περισσότερη ηλιοφάνεια, όμως πάλι ο χειμώνας δεν αστειεύεται. Δε μας κάνει όρεξη πια να ασχοληθούμε με τις απογευματινές μας δραστηριότητες και το κρύο κάνει τα πράγματα ακόμα χειρότερα.

Πού οφείλεται η «χειμωνιάτικη μελαγχολία»;
Υπάρχει μια περιοχή στον εγκέφαλο που λέγεται υπερχιασματικός πυρήνας (YXΠ) και που ουσιαστικά είναι το βιολογικό μας ρολόι, με την τρέχουσα έννοια της λέξης. Η δουλειά του ΥΧΠ είναι να μαζεύει όλα τα στοιχεία που μας προσφέρει το περιβάλλον για το ποια ώρα της ημέρας διανύουμε εκείνη τη στιγμή, και να τα αξιολογήσει έτσι ώστε να δώσει στο σώμα να καταλάβει ποιες λειτουργίες πρέπει να ελέγξει.

To ξύπνημά μας, η ώρα του γεύματος και της χώνεψης, η ώρα που ετοιμαζόμαστε για ύπνο, όλα αυτά το σώμα μας τα καταλαβαίνει μέσω αυτής της περιοχής. Όπως κάθε ρολόι λοιπόν, έτσι κι αυτό χρειάζεται τη σωστή ρύθμιση για να λειτουργήσει.

Το ρολόι αυτό παίρνει τα στοιχεία που χρειάζεται με τη βοήθεια διαφόρων σημείων του σώματος, αλλά το κύριο και αυτό που μας ενδιαφέρει σε αυτή την περίπτωση είναι τα μάτια. Ο ΥΧΠ επεξεργάζεται το φως του ήλιου για να προσδιορίσει την ώρα της ημέρας. Επειδή λοιπόν το χειμώνα αυτό το φως είναι ασθενέστερο και διαρκεί λιγότερο, προκαλείται μια απορρύθμιση στο «βιολογικό ρολόι» μας.

Συγκεκριμένα, η έλλειψη φωτός τουλάχιστον σε σύγκριση με το καλοκαίρι, προκαλεί αστάθεια στην παραγωγή μελατονίνης, της «ορμόνης του ύπνου». Ως αποτέλεσμα νιώθουμε πολλές φορές μελαγχολικοί ή σε λήθαργο, διότι το σώμα μας δεν μπορεί να καταλάβει πώς ακριβώς πρέπει να λειτουργήσει.

Τι μπορούμε να κάνουμε;

1) Να μιμηθούμε τον κύκλο του ηλιακού φωτός στο σπίτι
Κάποιες απλές αλλαγές στην καθημερινότητα θα κάνουν τη διαφορά. Μια καλή ιδέα είναι να χρησιμοποιούμε στο σπίτι μας φωτισμό που μπορεί να αυξομειωθεί, ώστε να μειώνουμε σταδιακά τον φωτισμό όσο φτάνει η ώρα για ύπνο. Ή απλώς μπορούμε να προμηθευτούμε λάμπες με μειωμένο μπλε φως, το οποίο είναι υπεύθυνο για την αναστολή παραγωγής της μελατονίνης. Επιπλέον, είναι σημαντικό να μην εκθέτουμε τον εαυτό μας στο τεχνητό φως των ηλεκτρονικών συσκευών όσο πλησιάζει η ώρα του ύπνου.

2) Να κοιμόμαστε σε σκοτεινό δωμάτιο
Για να δώσετε στον οργανισμό σας να καταλάβει, θα πρέπει όχι μόνο να αποτρέψετε το πολύ φως να φτάσει στα μάτια σας λίγες ώρες πριν τον ύπνο, αλλά και να το εξαφανίσετε εντελώς στο περιβάλλον σας όταν φτάσει αυτή η ώρα. Φροντίστε το δωμάτιό σας να μην έχει καθόλου φως και κλείστε τα παντζούρια. Ιδανικά, το κινητό σας τηλέφωνο θα πρέπει είτε να είναι κλειστό είτε να βρίσκεται σε απόσταση τουλάχιστον ενός μέτρου από εσάς, ειδικά εάν φορτίζει.

3) Να επιτρέπουμε στο φως να μας ξυπνήσει
Αφήστε ανοιχτές τις χαραμάδες των παντζουριών ώστε να επιτρέψετε στο φυσικό φως να σας ξυπνήσει, ενώ ανοίξτε τα αμέσως μόλις σηκωθείτε για να επωφεληθείτε από το φως της μέρας. Εάν πρέπει να ξυπνήσετε όταν ακόμα δεν έχει ανατείλει ο ήλιος, προμηθευτείτε μια λάμπα που ανάβει σταδιακά, κατά προτίμηση με φως όσο πιο κοντά στο ηλιακό. Έτσι θα δώσετε στον οργανισμό σας να καταλάβει ότι ήρθε η ώρα να βγει από τη λειτουργία του ύπνου.

4) Προτιμήστε το φυσικό φως από το τεχνητό
Εκμεταλλευτείτε το φυσικό φως όσο λίγο κι αν διαρκεί κατά τη διάρκεια μιας χειμωνιάτικης μέρας, διότι είναι κάτι που θα βοηθήσει το βιολογικό σας ρολόι να ρυθμιστεί ενώ επιπλέον θα σας βελτιώσει και τη διάθεση. Ανοίξτε εντελώς τα παντζούρια σας, προτιμήστε να περνάτε την ώρα σας σε φωτεινούς χώρους, γευματίστε έξω ή κάντε έναν μικρό περίπατο. Οτιδήποτε θυμίζει στο μυαλό σας τι ώρα είναι. θα σας ωφελήσει.

Ακολουθήστε αυτές τις συμβουλές, και θα δείτε ότι θα διώξετε τη λεγόμενη «χειμωνιάτικη μελαγχολία» από βιολογικά αίτια στο πι και φι… και μάλιστα με επιστημονικά αποδεδειγμένο τρόπο!