5 τρόποι για να διατηρήσετε την ψυχική υγεία σας κατά τη διάρκεια των γιορτών – Τι τονίζουν οι ψυχολόγοι; (φωτό & βίντεο)

Οι μέρες μεταξύ των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς λέγεται ότι είναι η «πιο ευτυχισμένη εποχή του χρόνου». Όμως, για πολλούς ανθρώπους, η περίοδος των εορτών είναι η πιο θλιβερή και μοναχική περίοδος του έτους.

Είτε λόγω της οικονομικής πίεσης είτε λόγω οικογενειακών δυσλειτουργιών, οι διακοπές μπορούν να εντείνουν τα υπάρχοντα προβλήματα. Μπορεί, επίσης, να επιφέρουν νέα προβλήματα, όπως η πίεση να διαλέξετε το τέλειο δώρο ή το άγχος να διοργανώσετε γιορτινές συγκεντρώσεις.

Επομένως, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι οι έρευνες δείχνουν ότι τα προβλήματα ψυχικής υγείας αυξάνονται αυτή την εποχή του χρόνου. Μια έρευνα από την Εθνική Ένωση για την Ψυχική Ασθένεια των ΗΠΑ (NAMI) βρήκε ότι το 64% των ατόμων με υπάρχουσα ψυχική ασθένεια δήλωσαν ότι τα συμπτώματά τους επιδεινώνονται κατά τη διάρκεια των εορτών.

Σε τι δίνουμε προτεραιότητα στις γιορτές

Έχουμε διαπιστώσει ότι τα συμπτώματα των θεραπευόμενων επιδεινώνονται αυτή την περίοδο, καθώς τα αιτήματα για συνεδρίες αυξάνονται κατακόρυφα κοντά στις γιορτές. Οι υπάρχοντες θεραπευόμενοι θέλουν να τους βλέπω πιο συχνά, οι πρώην θεραπευόμενοι ζητούν να επιστρέψουν στη θεραπεία και οι ενδιαφέρομενοι ρωτούν πότε μπορούν να ξεκινήσουν θεραπεία.

Ωστόσο, τα ποσοστά προσέλευσης στη θεραπεία συχνά μειώνονται αυτή την εποχή του έτους, καθώς, ενώ μεν οι θεραπευόμενοι θέλουν να φροντίσουν την ψυχική υγεία τους, βάζουν τη συναισθηματική τους ευημερία χαμηλά στη λίστα προτεραιοτήτων τους. Ίσως αισθάνονται πολύ καταβεβλημένοι και απασχολημένοι για να αφιερώσουν χρόνο για τον εαυτό τους και να συμμετάσχουν ουσιαστικά στη συνεδρία, ακόμη και όταν αναγνωρίζουν ότι αντιμετωπίζουν κάποιο πρόβλημα.

Το άγχος των εορτών

Δεν είναι μόνο τα άτομα που έχουν ήδη διαγνωστεί με κατάθλιψη, άγχος ή κάποιο άλλο πρόβλημα ψυχικής υγείας που βιώνουν αυξημένο άγχος. Όποια σχετική έρευνα και αν διαβάσετε στο διαδίκτυο, θα δείτε ότι το 38% έως το 70% των ανθρώπων αναφέρουν υψηλότερα επίπεδα στρες κατά τη διάρκεια των εορτών.

Ωστόσο, μπορεί να μην χρειάζεται να διαβάσετε κάποια σχετική μελέτη για να επιβεβαιώσετε ότι αυτό ισχύει. Υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να βιώνετε άγχος εσείς οι ίδιοι και να το βλέπετε και στους γύρω σας.

Ευτυχώς, υπάρχουν κάποια πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να διατηρήσετε την ψυχική υγεία σας ακόμη και κατά τη διάρκεια της πιο πολυάσχολης περιόδου των εορτών. Ακολουθούν πέντε τακτικές που μπορείτε να υιοθετήσετε για να παραμείνετε όσο το δυνατόν πιο ψυχικά υγιείς αυτή την περίοδο του χρόνου:

1. Θέστε έναν στόχο για τις γιορτές

Προτού αναλωθείτε με τον εξαντλητικό προγραμματισμό των εορτών, κάντε μια παύση και αναρωτηθείτε πώς θέλετε να περάσετε τις φετινές γιορτές.

Θέλετε να περάσετε περισσότερο χρόνο με την οικογένειά σας; Θέλετε να διοργανώσετε ένα μεγάλο γιορτινό πάρτι όπου θα καλέσετε αγαπημένα σας πρόσωπα; Θέλετε μια ήρεμη εορταστική περίοδο με ελάχιστο άγχος, όπου δεν θα κάνετε πολλά πράγματα πέρα από τα συνηθισμένα;

Έχοντας τον στόχο που θέλετε να επιτύχετε στο μυαλό σας, θα σας βοηθήσει να αποφασίσετε ποιες προσκλήσεις να αποδεχτείτε και ποιες αρνηθείτε. Αν ο στόχος σας είναι να περάσετε ποιοτικό χρόνο με την οικογένειά σας, ίσως να προβληματίζεστε λιγότερο για την τέλεια χριστουγεννιάτικη διακόσμηση εκτός αν σας δίνει την ευκαιρία να περάσετε ποιοτικό χρόνο όλοι μαζί.

Αν ο στόχος σας είναι να διοργανώσετε ένα μεγάλο γιορτινό τραπέζι, ίσως θα πρέπει να αρνηθείτε κάποιες προσκλήσεις, ώστε να επικεντρωθείτε στην προετοιμασία της συγκέντρωσης που πρόκειται να διοργανώσετε. Μόλις έχετε θέσει έναν στόχο, είναι πιο εύκολο να ξέρετε σε ποιες προσκλήσεις να πείτε ναι και σε ποιες όχι, καθώς θα έχετε καταλήξει πως θέλετε να περάσετε την γιορτινή περίοδο.

2. Καθορισμός χρονικών ορίων

Ένα μεγάλο άγχος στις διακοπές προέρχεται από την αίσθηση ότι δεν υπάρχει αρκετός χρόνος για να γίνουν τα πράγματα που έχουμε να κάνουμε. Ένας τρόπος για να λύσετε αυτό το πρόβλημα είναι να καθιερώσετε ικανοποιητικά χρονικά όρια.

Αν συνηθίζετε να περνάτε αμέτρητες ώρες για να ψωνίσετε δώρα, θέστε ένα όριο για το χρόνο που θα αφιερώσετε να ψωνίσετε είτε διαδικτυακά είτε σε κατάστημα. Όταν θέσετε μια προθεσμία, θα είστε περισσότερο αποτελεσματικοί. Πηγαίνετε στο εμπορικό κέντρο ή συνδεθείτε σε έναν ιστότοπο σκεπτόμενοι, για παράδειγμα: Έχω δύο ώρες για να αγοράσω έξι δώρα.

Προγραμματίστε τι θα κάνετε αν σας τελειώσει ο χρόνος. Για παράδειγμα, μπορείτε να πείτε ότι θα ψωνίσετε για δύο ώρες και αν δεν βρείτε όλα τα δώρα που θέλετε, τότε θα αγοράσετε δωροκάρτες.

Μπορείτε να το κάνετε αυτό και για άλλες εορταστικές εργασίες. Θέστε ένα όριο για το πόσες ώρες θα περάσετε μαγειρεύοντας ή διακοσμώντας ή κάνοντας άλλες δραστηριότητές που δεν σας αρέσει να κάνετε, οι οποίες όμως καταλαμβάνουν ένα σημαντικό μέρος του χρόνου σας.

Το όριο αυτό σάς αποτρέπει από το βγείτε εκτός χρόνου. Διαφορετικά, μπορεί να περάσετε οκτώ ώρες μαγειρεύοντας εορταστικές λιχουδιές, ενώ πιστεύετε ότι αυτή η εργασία αξίζει μόνο δύο ώρες από το χρόνο σας.

3. Προγραμματίστε δραστηριότητες που κάνουν καλό στην ψυχική υγεία σας

Γίνετε προνοητικοί όσον αφορά το πρόγραμμά σας για να αποφύγετε να γεμίσει όλος ο χρόνος σας με επιπλέον εορταστικές δραστηριότητες. Βάλτε στην καθημερινότητά σας κάποια πράγματα που θα ενισχύσουν την ψυχική δύναμή σας φέτος στις γιορτές.

Μερικές φορές, απλά πράγματα, όπως το να παρακολουθήσετε μόνοι σας την αγαπημένη σας ταινία ή να διαβάσετε ένα καλό βιβλίο, μπορεί να συμβάλουν πολύ στην τόνωση της διάθεσής σας.

Σκεφτείτε αυτές τις υγιείς δραστηριότητες ως μία επένδυση. Αν αφιερώσετε χρόνο για να κάνετε πράγματα που κάνουν καλό στην ψυχική υγεία σας, θα έχετε περισσότερη υπομονή, ενέργεια και χαρούμενη διάθεση για να αντιμετωπίσετε αγχωτικές δραστηριότητες.

4. Περιορίστε τα πράγματα που δεν κάνουν καλό στην ψυχική υγεία σας

Οι γιορτές καθιστούν δελεαστικό να ενδώσετε σε πειρασμούς με πολλούς τρόπους, όπως το να τρώτε ή να πίνετε πάρα πολύ, να ξοδεύετε πάρα πολλά χρήματα ή ακόμα και περιηγείστε πολλές ώρες στο διαδίκτυο. Όλη αυτή η υπερβολική καλοπέραση έχει αντίκτυπο στην ευεξία σας.

Εντοπίστε τις προσωπικές σας καταχρήσεις. Ίσως σας αρέσει να αγοράζετε και για εσάς πολλά πράγματα, όταν ψωνίζετε για τους άλλους. Ενώ αυτό σας κάνει να αισθάνεστε καλά για ένα λεπτό, προσθέτει περισσότερο άγχος στη ζωή σας όταν έρχονται οι λογαριασμοί.

Ή ίσως σας αρέσει να τρώτε πολλές σοκολάτες, μπισκότα και άλλα εορταστικά γλυκά. Όμως, μετανιώνετε για τις αποφάσεις σας όταν νιώθετε ατονία από την υπερβολική κατανάλωση ζάχαρης.

Ίσως περνάτε πολύ χρόνο κοιτάζοντας τι κάνουν οι άλλοι στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αυτό σας αποτρέπει από το να αισθάνεστε πλήξη για λίγα λεπτά, αλλά μπορεί επίσης να σας οδηγήσει να πιστέψετε ότι όλοι οι άλλοι περνούν μια τέλεια γιορτινή περίοδο με φίλους και οικογενειακά μέλη, ενώ εσείς είστε ο μόνος που κάθεται στο σπίτι και μπαίνει στα κοινωνικά δίκτυα.

Να είστε λοιπόν σε επιφυλακή για τα πράγματα που σας δελεάζουν βραχυπρόθεσμα αλλά σας κάνουν να αισθάνεστε χειρότερα μακροπρόθεσμα και να γίνετε επιδέξιοι στον περιορισμό τους. Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι θα πρέπει να τρώτε λιγότερα γλυκά αν μπαίνετε στον πειρασμό τους, να θέτετε ένα σαφές όριο δαπανών κάθε φορά που ψωνίζετε ή να ελέγχετε το χρόνο χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.

5. Θέστε ένα πλαίσιο αναφοράς με το τι κάνατε πέρυσι

Το άγχος των εορτών μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο που σκέφτεστε για τον εαυτό σας και για τους άλλους, καθώς και για τις καταστάσεις που βιώνετε. Μπορεί να νομίζετε ότι ορισμένα πράγματα έχουν πολύ μεγαλύτερη σημασία από ό,τι έχουν στην πραγματικότητα, γεγονός που μπορεί να αυξήσει ακόμη περισσότερο το επίπεδο του άγχους σας και να δημιουργήσει έναν φαύλο κύκλο.

Όταν κάνετε σκέψεις όπως: Πρέπει να βρω το τέλειο δώρο, κάντε μια παύση και εφαρμόστε «το τεστ του περασμένου έτους». Ρωτήστε τον εαυτό σας, πόσα δώρα θυμάστε να σάς είχαν κάνει πέρυσι; Μπορεί να μη θυμάστε κανένα δώρο.

Στη συνέχεια, σκεφτείτε το μέλλον. Πόσο πιθανό είναι αυτό το άτομο να θυμάται το δώρο που του παίρνετε του χρόνου; Μάλλον δεν είναι πιθανό.

Εφαρμόστε αυτή τη στρατηγική και σε άλλες περιστάσεις των γιορτών. Αν πιέζετε τον εαυτό σας να διακοσμήσει τέλεια, αναρωτηθείτε πώς ήταν ο στολισμός κάποιου κοντινού σας προσώπου πέρυσι. Πιθανότατα να μην μπορείτε να θυμηθείτε. Θυμίστε λοιπόν στον εαυτό σας, ότι κανείς δεν θα θυμάται τα δικά σας στολίδια του χρόνου.

Κάθε φορά που πιέζετε τον εαυτό σας να κάνει περισσότερα ή να εντυπωσιάσει τους άλλους, χρησιμοποιήστε το «τεστ του περασμένου έτους» για να θέσετε ένα πλαίσιο αναφοράς. Μπορεί να σας υπενθυμίσει ότι πολλά από τα πράγματα που αισθάνεστε υποχρεωμένοι να κάνετε δεν έχουν τόση σημασία όσο νομίζετε.

Αν οι γιορτές δεν είναι η πιο ευτυχισμένη εποχή του χρόνου για εσάς, δεν πειράζει. Δεν χρειάζεται να προσποιείστε ότι είναι. Στην πραγματικότητα, αν μιλήσετε σε κάποιον που εμπιστεύεστε για κάποιες από τις προκλήσεις που αντιμετωπίζετε, ίσως διαπιστώσετε ότι και εκείνος θα ανοιχτεί και θα μιλήσει για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει μέσα στις γιορτές.

Αν φέτος στις γιορτές βιώνετε δυσφορία, κλείστε ένα ραντεβού με έναν ειδικό ψυχικής υγείας, ώστε να αποκτήσετε τα εργαλεία που χρειάζεστε για να νιώσετε καλύτερα.

Απόδοση – Επιμέλεια: PsychologyNow.gr