Ο Γιάννης Μπαξεβάνης σε ένα συναρπαστικό παιχνίδι για να τρώνε τα παιδιά σωστά

Ο σεφ Γιάννης Μπαξεβάνης και η διατροφολόγος Αστερία Σταματάκη μίλησαν στο Αθηνόραμα για τις διατροφικές συνήθειες των παιδιών και εξηγούν πώς μπορούμε να κάνουμε τα γεύματα πιο απολαυστικά και υγιεινά!

Όλο και συχνότερα βλέπουμε παιδιά, εφήβους και νέους ανθρώπους με περιορισμένα και "ανθυγιεινά" γευστικά ενδιαφέροντα: κάτι πολύ γλυκό, κάτι πολύ αλμυρό, κάτι τυρένιο, κάτι πληθωρικό. Πίτσα, χάμπουργκερ (απαραιτήτως με τυρί και γλυκές σάλτσες), ζυμαρικά που κρύβονται κάτω από τόνους σάλτσας και τυριών. Ακόμα και το παραδοσιακό τυλιχτό "σουβλάκι" περιλαμβάνει πλέον πατάτες, περίεργες σως και λυωμένα τυριά αμφίβολης ποιότητας.

Στο σπίτι, πάλι, ελάχιστα φαγητά γίνονται δεκτά με ευχαρίστηση. Όχι ψάρι, όχι πολύπλοκα μαγειρευτά, όχι λαχανικά, σπανίως όσπρια. Η παραδοσιακή μαγειρική έχει απομακρυνθεί από τα γούστα του σημερινού παιδιού και του νέου, που θρέφεται πλέον "the american way". Το γεγονός ότι συχνά η οικογένεια δεν τρώει συγκεντρωμένη την ίδια ώρα, επιτείνει το πρόβλημα: το παιδί τρώει ότι βρει πιο "εύκολο".

Ας μην θεωρούμε παράξενο, λοιπόν, που συναντάμε όλο και περισσότερα υπέρβαρα παιδιά και που σχεδόν όλα βρίσκουν την υπέρτατη ευχαρίστηση στο fast food. Έτσι, διαμορφώνονται άνθρωποι με περιορισμένες γευστικές προτιμήσεις, που ενώ ζουν σε μια χώρα που διαθέτει πολλά και εξαιρετικά φρέσκα τρόφιμα, εκτιμούν περισσότερο τα φαγητά που γίνονται από κακή πρώτη ύλη και χωρίς ισορροπία στα καρυκεύματα και στη γεύση: περιττές θερμίδες και μακροχρόνιες επιπτώσεις στην υγεία, είναι το αποτέλεσμα. 

Θα πει κανείς, τι μπορείς να κάνεις, όταν γύρω σου το junk food προσφέρεται αφειδώς και, μάλιστα, κυρίως σε χώρους που απευθύνονται σε παιδιά και νέους. Όταν, ήδη από τις βρεφικές τροφές, το παιδί μαθαίνει ν' αποζητάει τη ζάχαρη παντού…

 Πώς φτάνεις να τα εκτιμάς το καλό, το νόστιμο  φαγητό, την ατόφια πρώτη ύλη, τις καθαρές γεύσεις, την ποικιλία, το σωστό μαγείρεμα, αν δεν τα έχεις μάθει από μικρός; Κι επειδή το θέμα αφορά άμεσα όχι μόνο τη διαμόρφωση ενός ευτυχισμένου "gourmet" ουρανίσκου, αλλά πρωτίστως την υγεία, απευθυνθήκαμε για τις απαντήσεις στους ειδικούς, από δυο διαφορετικές πλευρές, που κατέληξαν, φυσικά, σε παρόμοια συμπεράσματα. Ο καταξιωμένος σεφ και σύμβουλος πολλών εστιατορίων Γιάννης Μπαξεβάνης είναι γνωστός για την αγάπη του στην πλούσια ελληνική χλωρίδα, που αποτελεί τη βάση της μαγειρικής του. Έχει ασχοληθεί χρόνια με το παιδί και τη γαστρονομική του εκπαίδευση και, ως μάγειρας και εστιάτορας, έχει άμεση αντίληψη των διατροφικών συνηθειών των σημερινών παιδιών. 

Η διαιτολόγος-διατροφολόγος Αστερία Σταματάκη, συγγραφέας του βιβλίου "Το αλφαβητάρι της παιδικής διατροφής", από την πλευρά της, έχει ασχοληθεί ιδιαίτερα με το θέμα "παιδί και διατροφή", όπως και με τις υπερτροφές. Είναι, μεταξύ άλλων, εκπαιδεύτρια-εισηγήτρια σε θέματα διατροφής στο Ανοιχτό Ίδρυμα Εκπαίδευσης. 

Το ζητούμενο είναι από πού και πότε ξεκινάει το πρόβλημα και να μας συμβουλέψουν για τους τρόπους αμτιμετώπισης.

Γιάννης Μπαξεβάνης: το babie's fast food, τα λάθη των γονιών, το φαΐ ως παιχνίδι

"Συμβαίνει κάτι περίεργο: στη σημερινή εποχή, όπου τα πάντα υπάρχουν σε αφθονία, προϊόντα και ενημέρωση, όλο και περισσότερα παιδιά τρώνε όλο και λιγότερα είδη τροφών. Τα φρούτα και τα λαχανικά έχουν γίνει ο χειρότερος εφιάλτης τους. Πώς καταλήξαμε εδώ, όταν οι γιατροί, ακατάπαυστα, μας ενημερώνουν για την ανησυχητική αύξηση του παιδικού σακχαρώδους διαβήτη, της χοληστερίνης και της παχυσαρκίας; Όταν μας προειδοποιούν για τις επιπτώσεις σε ψυχολογικό και κοινωνικό επίπεδο; Όταν έρευνες αποδεικνύουν τη σχέση της «κακοφαγίας» με τις χαμηλές σχολικές επιδόσεις, την υπερκινητικότητα κ.ά.; Πώς καταλήξαμε να ταΐζουμε τα παιδιά μας με άχρωμες, άγευστες, «κρεμοειδείς» τροφές, όταν από την φύση του το παιδί αγαπάει τα χρώματα, τις γεύσεις, τις διάφορες υφές;"

Ο Γιάννης Μπαξεβάνης δέχεται ότι όλα ξεκινούν ήδη από τη διατροφή της εγκύου μέλλουσας μαμάς:

"Στην κοιλιά της μαμάς του, το έμβρυο καταπίνει αμνιοτικό υγρό, το όποιο «αρωματίζεται» ανάλογα με την τροφή της, όπως και αργότερα το μητρικό γάλα. Έτσι, αρχίζει  το μωρό την «γαστρονομική του εκπαίδευση. Όταν φτάνει στην ηλικία των 7- 8 μηνών, το μωρό απλώνει το χέρι προς ό,τι τραβάει το μάτι του και βάζει στο στόμα του ό,τι αρπάζει. Tο γεγονός αυτό δείχνει ότι είναι έτοιμο να απογαλακτιστεί (σιγά σιγά) και να ανακαλύψει τον κόσμο των γεύσεων και των υφών: δοκιμάζει τα πάντα! Θυμόμαστε όλοι το μωρό μας να γουρλώνει τα μάτια και να κουνάει τα χέρια από χαρά δοκιμάζοντας μία καινούργια γεύση!

- Ποιες είναι οι "λάθος" γεύσεις που παίρνει άθελά του το παιδί στους πρώτους μήνες της ζωής του;

"Τα προβλήματα αρχίζουν με το πρώτο βρεφικό γάλα σε σκόνη, έπειτα με το ρόφημα γάλακτος και την έτοιμη κρέμα. Όλα, βέβαια, «ειδικά σχεδιασμένα για παιδιά», με την ίδια άχρωμη, ήπια, βαρετή υπόγλυκη γεύση, την οποία το παιδί συνηθίζει μέρα με την ημέρα, μήνα με το μήνα… Όλ’ αυτά τα  «baby’s fast-food» είναι παρουσιασμένα στους αγχώδεις νέους γονείς με επιστημονικό λεξιλόγιο, «τόσα γραμμάρια, συμπληρώματα τάδε, εμπλουτισμένο με τούτο…». Νοιώθει άβολα, νιώθει τύψεις νιώθει αμόρφωτος ο γονιός απέναντι στους ειδικούς, που του ασκούν πίεση για να δώσει τις «ειδικές παιδικές τροφές», με ιατρικές συνταγές μάλιστα! Το ξέρω, το έχω περάσει ο ίδιος…" 

-Η μεγάλη πρόκληση αλλά και ο κίνδυνος για λάθη, είναι όταν το παιδί κλείνει το πρώτο έτος. Γιατί; 

" Όταν κλείνει το πρώτο του έτος, μειώνεται ο ρυθμός ανάπτυξής του, άρα είναι λογικό να μειώνεται η όρεξή του. Τώρα είναι, που πρέπει να συνεχίζουμε προσεκτικά να του προτείνουμε απ’ όλα. Εμείς, οι γονείς, πρέπει να προσαρμοζόμαστε στην καινούργια του κατάσταση και να δεχόμαστε ότι το παιδί μας τρώει λιγότερο απ’ όσο μας είχε συνηθίσει. Ας καταπολεμήσουμε μέσα μας τον φόβο ότι «το παιδί δεν τρώει». Να διακρίνουμε τη διαφορά μεταξύ της ανορεξίας μίας παθολογικής κατάστασης από τη φυσιολογική μείωση της όρεξής του, μετά από τα πρώτα του γενέθλια.

Το παιδί, που επί ένα χρόνο έχει γευτεί όλο κι όλο μία γεύση από τα «baby’s fast-food», δεν μπορεί ξαφνικά να φάει τις  ποικίλες γεύσεις των μυρωδάτων λαχανικών, φρούτων, ψαριών, κτλ. Είναι, όμως, έτοιμο να φάει χωρίς άποψη κέτσαπ, έτοιμες μαγιονέζες και «σως»(!) της κακής ώρας, πατάτες και μακαρόνια άσπρα χωρίς ουσία και αξία, άνοστα ψευδο-αλλαντικά τετραγωνισμένα και ό,τι ονομάζουμε junk-food και να πιεί αναψυκτικά με την ίδια άχρωμη, ήπια, βαρετή υπόγλυκη γεύση, πολλές φορές την ημέρα επί χρόνια…"

- Ποια είναι η εμπειρία σας, ως μάγειρας και εστιάτορας, από τα διατροφικές συνήθειες των παιδιών;

" Το καλοκαίρι, οικογένειες απ’ όλο τον κόσμο μας επισκέπτονται στο εστιατόριο και παρατηρώ το εξής: οι γονείς  ζητάνε για μικρούτσικα παιδιά nuggets και ketchup (σκουπιδοφαγητά, δηλαδή) ή χαζά άνοστα "παιδικά μενού", που-εννοείται- αρνιέμαι να έχω στην κάρτα μου. Ποτέ ψάρι, ποτέ λαχανικά ή φρούτα!  Έχω δει ένα παιδί 14 χρονών να πίνει λίτρα ολόκληρα cola καθημερινά! Με ποιο μαγικό ραβδί αυτά τα παιδιά θα μεταμορφωθούν σε ενήλικες με σωστή διατροφή, όταν όλα τους τα παιδικά  χρόνια έχουν φάει την ίδια άχρωμη, ήπια, βαρετή υπόγλυκη γεύση;

Επίσης, είδα φέτος έντονα ένα καινούργιο και διεθνές φαινόμενο: τάμπλετ στα χέρια των παιδιών (και των ενηλίκων, αλλά δεν είναι το θέμα μας εδώ) την ώρα του φαγητού, δίπλα στη θάλασσα! Τα παιδιά τρώνε με απόλυτη αδιαφορία, χωρίς καμία επαφή με το περιβάλλον τους. Απορώ μ’ αυτό τον τρόπο, τι είδους κοινωνία ετοιμάζουμε…"

- Στο "δια ταύτα": τι οφείλουμε να κάνουμε, ως γονείς;
"Ας κλείσουμε, κατ' αρχάς, τα αφτιά μας στις διαφημίσεις. Για να μεγαλώσεις ένα παιδί, δεν χρειάζεται να είσαι επιστήμονας που αναλύει βιταμίνες, στοιχεία και γραμμάρια, αλλά να έχεις κοινή λογική. Θα ήταν, μάλλον, πολύ λιγότερες οι περιπτώσεις αλλεργίας στα γαλακτοκομικά και στα δημητριακά, αν δεν δίναμε σε μωρά λίγων μηνών γάλα αγελαδινό και "φαρίν-λακτέ", όταν το σώμα τους δεν είναι ακόμα έτοιμο να τα χωνέψει!  

Έπειτα, εξηγούμε με κατάλληλο τρόπο το καθετί στα παιδιά. «Τα φρούτα και τα λαχανικά καθαρίζουν το εντεράκι σου για να φύγουν γρήγορα τα σκουπίδια από μέσα», «το πράσινο χρώμα είναι το παιχνίδι του λαχανικού με τον ήλιο, όπως κι εσύ μαυρίζεις στον ήλιο». Αυτά, έχουν σίγουρα καλύτερο αποτέλεσμα από το «φάε!»

Αργότερα, ας διαβάζουμε μαζί του προσεκτικά τις ετικέτες, να ενημερωνόμαστε και να προβληματιζόμαστε μαζί του για τα διάφορα συστατικά (εύκολα με το ιντερνέτ), για τα χημικά πρόσθετα, τα «E»: χρωστικές, συντηρητικά, αντιοξειδωτικά, σταθεροποιητές, τα χρώματα, κτλ.. Του μαθαίνουμε να συγκρίνει την τιμή με την ποιότητα, υπολογίζουμε  μαζί ότι τα πατατάκια κοστίζουν τελικά 10 με 15 Ευρώ το κιλό, το παίρνουμε μαζί μας στις λαϊκές αγορές, όπου μας βλέπει να διαλέγουμε τα φρούτα και τα λαχανικά - στην εποχή τους  πάντα. 

Το παιδί μιμείται ό,τι βλέπει, έχοντας τυφλή εμπιστοσύνη στον γονέα του: δεν χρειάζεται να  του εξηγήσετε χίλιες φορές ότι τα φρούτα είναι υγιεινά, αν εσείς οι ίδιοι δεν τα τρώτε. Δεν θα τα φάει ούτε κι εκείνο, διότι ασυνείδητα σκέφτεται: «αν ο μπαμπάς (ή η μαμά) δεν τα τρώει, κάτι θα ξέρει!». Πόσες φορές έχω ακούσει γονείς να σταματάνε το παιδί έτοιμο να δοκιμάσει κάτι, μ’ ένα βροντερό ««Αχ, μην το τρως αυτό, δεν θα σου αρέσει!»… Τελείωσε! Το παιδί δεν θα δοκιμάσει αυτό που οι γονείς του αναγνώρισαν σαν ακατάλληλο. 

Ας παρουσιάζουμε τις τροφές σαν ανακάλυψη και παιχνίδι. «Αν τρως παντζάρι, θα κάνεις πιπί ροζ!». «Πάμε στη λαϊκή, θα διαλέξεις εσύ τα πιο χρωματιστά λαχανικά!». «Ας κάνουμε διαγωνισμό πιάτου με τα περισσότερα χρώματα!».

Διαβάστε τη συνέχεια στο athinorama.gr